تغییرات در مارجین سهام

مارجین یا مارژین چیست؟

در این مطلب سعی بر این است که موضوع مارژین و یا مارجین از زوایای سوالات ذیل مورد بحث قرار گیرد.

1-مارژین یا مارجین چیست؟

2-مارجین و مارک آپ چگونه محاسبه می گردد؟

3- رابطه مارجین و زنده مانده محصول، چگونه است؟

4- مارجین در طول عمر محصول چگونه تعریف می شود؟

5-رابطه بین مارجین و پروموشن چیست؟

6- رابطه بین مارژین و سودآور بودن محصول چگونه تعریف می شود ؟

7- دامنه قیمت گذاری و مارجین تا کجاست؟

8-چه اجزایی در تعیین مارژین یک محصول می توانند اثر گذار باشد؟

9- یک مثال از پیچیدگی تعیین مارجین محصول

1-تعریف مارژین یا مارجین چیست

اصطلاح رایج در بازار که امروز به عنوان سود و یا حاشیه سود مطرح می شود .(+) از تفاوت بین قیمت خرید و فروش حاصل می شود و برای هر مشتری میتواند متفاوت تعریف شود. هدف از تعیین مارژین تعیین جذابیت خرید برای مشتری است، که منافع حاصل از خرید و عرضه این محصول را بیان میکند.

2-تفاوت مارژین و مارک آپ

مارک آپ نسبت حاشیه سود محصول به قیمت خرید تعریف می شود.

مارجین نسبت حاشیه سود محصول به قمیت مصرف کننده تعریف می شود.

مارجین در واقع حاشیه سود برای مشتری است.

نحوه محاسبه آن، “تفاوت بین قیمت خرید و فروش محصول است.” یکی از راههای سود آوری محصول چگونگی تعریف و تعیین میزان مارجین محصول است.

بین مارجین، میزان فروش محصول، میزان سود آوری، ضریب همبستگی وجود دارد.(+)

حاشیه سود گاهی به عنوان یک مکمل و کاتالیزوری جهت فروش محصول عمل می نماید.

در صنعت پخش مارژین یا مارجین با در نظر گرفتن” نوع محصول، سبد ارائه محصول، کشش بازار، قدرت برند، میزان جذابیت محصولی تعیین می شود.”

راههای تعیین مارجین یا مارژین میتواند از روش های ذیل صورت گیرد.

1-بنچ مارک از رقبا

2-قیمت تمام شده محصول بعلاوه سود مد نظر

3-ترکیبی از دو روش فوق

4-کانال مشتری و نماینده فروش

محاسبه مارژین و مارک آپ با نرم افزار (+)

3- رابطه مارژین و زنده مانده محصول چگونه است؟

یکی از دلایل اصلی زنده مانده محصول در بازار میزان مارژینی است، که برای آن تعیین می شود، شرکتها از مارژین برای اهداف و مقاصد مختلف استفاده میکنند که در طول عمر محصول میتواند متفاوت باشد.

مثلا گاهی برای معرفی محصول، گاهی برای رقابت با سایر رقبا، گاهی برای افزایش تنوع سبد عرضه مارژین یک محصول متفاوت تعریف میشود و هدف اصلی هم ایجاد جذابیت برای خریدار است.

هر چقدر محصول، جز محصولات بادوام و کند فروش باشد، رابطه مارژین و خرید معنا دارتر میشود.( رابطه جذابیت سود حاصل از خرید کبریت و سود حاصل از خرید یخچال).

برخی از شرکت ها به دلیل اشتباه در محاسبه قیمت تمام شده محصول و در نظر نگرفتن برخی از جنبه هایی که مستقیم به میزان مارجین محصول ربط تغییرات در مارجین سهام دارند، باعث ضرر و زیان به شرکت شده است.

در نهایت به دلیل عدم تحمل میزان زیان وارده به شرکت، تولید محصول متوقف و از چرخه عرضه خارج و به حذف محصول از بازار منجر می گردد و به اصطلاح بازار ” جوان مرگ” می گردد.

4- مارژین در طول عمر محصول چگونه تعریف می شود؟

مارژین کالا در تمام فرایند طول عمر کالا شامل، مرحله معرفی، رشد، بلوغ و مرگ می تواند متفاوت تعریف گردد. قاعدتا در مراحل اولیه محصول دارای مارژین بهتر و بیشتری برای خریدار خواهد بود و در مراحل بعدی (بلوغ و مرگ) مارژین به نسبت عرف صنعت متعادل تر می گردد.

هنر تعیین مارژین کالا بسیار مهم می باشد و بسیار ساده انگارانه است که تصور کنیم با یک محاسبه سرانگشتی و قیمت رقبا میتوان به یک قیمت رقابتی از محصول رسید.

مثلا در همین فروشگاههای زنجیره ای رفاه، اتکا، هاپیراستار، جامبو، کوروش اگر به قیمتها نگاهی بیندازیم، متوجه میشویم که چرا برخی از محصولات در بعضی از فروشگاه ها به راحتی فروش می رود و همان محصول در فروشگاه رقیب به سختی به فروش میرود .

تعیین مارژین محصول برای هر کانال در بازار معمولا جداگانه تعریف می شود و این بستگی نوع کانال عرضه و اهمیت حضور در آن کانال و میزیان و نوع خرید کالا برای شرکت عرضه کننده دارد.

مثلا محصولات تک نفره در کترینگ ها بخصوص هواپیمایی کشور در اکثر مواقع نه تنها سودی برای شرکت عرضه کننده ندارد،، بلکه در بهترین حالت سود در نقطه سر به سر محاسبه می گردد، زیرا حضور در این نوع کانال های فروش، نوعی از دیده شدن در بین معرض بزرگان جامعه است.

5-رابطه بین مارژین و پروموشن چیست؟

مارژین یا مارجین یا حاشیه سود به عنوان نمادی از ارزش افزوده برای مشتری تلقی میگردد.

پروموشن معمولا در قالب یک تخفیف محصولی، که به صورت ریالی،تعدادی، تناژی تعریف می گرد.

با توجه به سیاست های شرکت عرضه کننده می تواند به صورت مقطعی، و یا در پروسه های زمانی خاصی، به عنوان کاتالیزو فروش مورد استفاده قرارگیرد. برای هر کانال فروش می تواند متفاوت باشد، اما هزینه پرموشن را به عنوان اضافه مارژین می توان در نظر گرفت.

6- رابطه بین مارژین و سودآور بودن محصول چیست؟

به دلیل تنوع سیاست شرکت ها در خصوص نوع نگاه به مارژین نمی توان به قطعیت گفت، که هر محصولی که سود آورتر باشد، قاعدتا باید مارژین بالاتری هم داشته باشد.

زیرا سود آوری محصول تابعی از میزان فروش می باشد ، یعنی هر چه محصول بیشتری فروخته شود، برای سازمان سود آورتر است، اما در زمانی که محصول از مقبولیت بالای در فروش برخوردار است. مارژین را به عرف صنعت بسیار نزدیک می کنند.

شرکت ها میتوانند، زمانی که محصول در شرایط رکود و یا معرفی و طفولیت خود است به جهت شدت بخشیدن به فروش محصول و عرضه بیشتر آن با افزایش مارژین مقبولیت کالایی ایجاد نمایند.

7- دامنه قیمت گذاری و مارجین چیست؟

قمیت گذاری و مارجین رابطه تنگاتنگی با هم دارند، در صورت افزایش مارجین محصول قاعدتا قیمت نهایی محصول نیز افزایش پیدا می کند، اما این افزایش تا سطحی قابل تعریف است، که کشش بازار و تقاضای مشتری تعیین کند.

هر چه مارجین بالاتری برای محصول خود در نظر بگیرم ریسک کم شدن خرید به دلیل افزایش قیمت نهایی محصول وجود دارد، و بر عکس هر چه مارجین را کمتر از عرف صنعت بگیرم باز هم به دلیل ارزش افزوده کم برای کانال های واسط و توزیع خرید محصول کمتر می گردد و به تبع عرضه آن هم کم می شود.

مثال عرضه آب معدنی به دلیل داشتن وزن زیاد و سود کم در میان شرکت های پخش خیلی جذاب نیست و بیشتر برای تکمیل نمودن سبد عرضه استفاده می گردد.

8-چه اجزای در تعیین مارژین یک محصول می توانند اثر گذار باشد؟

اجزای زیادی در تعیین نوع مارژین دخیل هستند، که به برخی از مهمترین موارد و اجزا ء اشاره نمود :

2- تنوع سبد عرضه.

3-نوع و تعداد کانال های عرضه.

4-بسته بندی محصول (کوچک – بزرگ -متوسط).

5- طبقه محصول(کند فروش- تند فروش).

6- قدرت برند(رهبر- پبرو – حاشیه).

7-تعداد رقبا(زیاد- متوسط- کم).

8- نوع بازار (جدید،فعلی،اشباع،خالی)

مهمترین مقوله اثر گذار مارژین محصول را می توان قدرت برند ذکر کرد، به طور مثال شرکت های که دارای برند قوی تری نسبت به سایر رقبا در بازار هستند، مشتریان و خریداران از حاشیه چانه زنی کمتری در خصوص تعیین میزان مارجین کالا برخوردار هستند، به تبع آن محصولات می تواند داری مارجین پایین تری نسبت به رقبای سوم و چهارم خود در بازار باشد.

عناصر پیچیده و تاثیر گذار بر میزان مارژین محصول به عنوان یک ابزار مشوق کننده و ترغیب کننده خرید محصول:

با یک مثال این موضوع را میتوان بیشتر توضیح داد، یک شرکت تولید فراورده های لبنی آلفا تصمیم می گیرد، دوغ جدید خود را به بازار ارائه کند، متغیر های وابسته در جذابیت و مقبولیت این محصول، شامل بسته بندی، خواص ارگانولپتیگی (طعم و مزه)قدرت برند، ساختار توزیع، سبد محصولات و مارژین و…می باشد.

شرکت الفا تصمیم می گیرد با استفاده از روش بنچ مارک، از رقیب اصلی خود به تعیین حاشیه سود محصول بپردازد. در نهایت این شرکت تصمیم می گیرد که مارژین محصول را 20 درصد بیشتر، نسبت به محصول رقیب روانه بازار مصرف نماید.

در نگاه اول به نظر می آید جذابیت محصول ارائه شده مورد قبول بازار واقع گردیده، میزان فروش محصول افزایش پیدا میکند و شرکت احساس می کند با این روش توانسته محصول را مورد مقبول بازار نماید.

بعد از مدتی که شرکت رقیب اصلی متوجه کاهش سهم بازار این محصول می شود، با استفاده از قدرت برند، یا سبد محصولات و یا قدرت شبکه توزیع ، دست به مقابله به مثل می زند به شبکه عرضه خود فشار می آورد و خرید سبد محصول را منوط به خرید این محصول اصلی می نماید.

این تکنیک باعث می شود برخی از مشتریان که محصول شرکت آلفا را خریده اند با وجود مارژین بالا از خرید بعدی انصراف داده و ترجیح خود را به همکاری با شرکت بعدی تغییر دهند، زیرا شرکت رهبر بازار توانسته با افزایش جذابیت خرید اعتباری میزان مقبولیت کالای مشابه رقیب را به شدت کم نماید.

مشتریان بعد از مدتی از خرید محصول جدید شرکت آلفا خوداری می نمایند، شرکت آلفا مجبور است، این بار با حربه ارائه پروموشن به ازای خرید محصول وارد بازی رقابت وسهم گیری شود .

همین چرخه طور دیگری شکل می گیرد و باعث ارائه امتیازات بیشتر از طرف هر دو رقیب در بازار می شود، تا جایی که گام بعدی به منظور ایجاد رضایت بیشتر مشتریان، گارانتی نمودن صدردصد محصول بدون چانه زنی است، با این حال فروش محصول جدید همچنان از فروش پایین و ضایعات بالا برخوردار است.

شاید به نظر اگر در همان ابتدا شرکت برای کسب سهم بیشتر در کوتاه مدت وارد جنگ رقابتی نمی شد، این محصول میتوانست با استفاده از ویژگی های خود محصول در نیش مارکت ها بازار خوبی را به دست آورد.

به نظر میرسد به علت مقبولیت نداشتن محصول در بازار ، شرکت در هر مرحله مجبور شده است مارجین محصول را با پروموشن افزایش دهد و در نهایت نه تنها سودی حاصل شرکت نشده، بلکه زیانی نیز محتمل شرکت می نماید.

لذا توصیه مشود که در بحث تعیین مارجین حتما شرایط حاکم بر صنعت و بازار و شرایط رقابتی شرکت و شناخت اجزاء تاثیر گذار بر مارجین محصول به دقت بررسی شود تا در برآورد کشش و تقاضای مشتری دچار خطا نشویم.

درست تر این است که هزینه پروموشن و هزینه ضایعات که مستقیم به محصول ربط دارد، را جز هزینه های حاشیه سود محصول در نظر بگیرم و بعد ببینیم آیا این محصول آنقدر ارزشمند است که با این ترکیب حاشیه سود وارد بازار شود؟

نام محصول دوغ بطری

میزان حاشیه سود : از قیمت خرید تا مصرف کننده 20 درصد

میزان هزینه پرموشن:(به ازای هر ۵ عدد یک عدد ) معادل 20 درصد ) بسته ۶ تایی(۵+۱)

میزان هزینه: برگشت محصول 6 درصد

هزینه های توزیع : مارجین برای کانال های واسط و نمایندگان توزیع کننده 20 درصد

هزینه کل و تعیین مارژین : شامل 66 درصد از قیمت تمام شده محصول می باشد.(۲۰+۲۰+۲۰+۶)

لازم به توضیح است که مشتری در یک بسته که شامل ۶ عدد دوغ است، یک عدد را به عنوان اشانتیون خرید دریافت می کند و اگر عدد یک را تقسیم بر عدد ۵ نمایم به عدد ۲۰ درصد میرسیم. یعنی از قیمت خرید مغازه دار ۲۰ درصد جایزه خرید دریافت کرده است.

سوال مهم در پایان بحث مارژین یا مارجین و یا حاشیه سود محصول این است که کدام روش تعیین مارجین می تواند در این مقطع باعث رشد محصول در بازار شود؟

آیا ترکیب مارژین محصول برای همه کانال های عرضه یکسان تعریف شود؟

آیا میزان برآورد فروش اولیه محصول می تواند، هزینه های ناشی از قیمت تمام شده را پوشش دهد؟

و سوالاتی بیشتری که به تعیین درست تر از مارژین محصول و کالا در ذهن ما شکل بگیرد؟

مارجین کال چیست؟ وقتی برای ادامه معامله باید اعتبار بیشتری واریز کنیم

هر کسی که در بازار بورس فعالیت می‌کند، می‌داند که احتمال پیش‌بینی نادرست همیشه وجود دارد. به هر حال روند بازار ممکن است برخلاف پیش‌بینی برخی از افراد تغییر کند. در این صورت تعدادی از سرمایه‌گذاران در پی این پیش‌بینی نادرست متضرر خواهند شد. اما در بازار آتی، از آن‌جا که تسویه‌ حساب‌ها به صورت روزانه انجام می‌شود، معامله‌گرانی که دچار زیان شده‌اند، در معرض یک مسئله دیگر هم قرار می‌گیرند. وضعیتی که به آن مارجین کال یا کال مارجین گفته می‌شود. برای آن‌که بهتر متوجه شویم منظور از مارجین کال چیست، بهتر است ابتدا دو وضعیت دیگر حساب را در بازار آتی بررسی کنیم. پس از آن متوجه می‌شویم که سیستم کال مارجین به چه صورتی عمل می‌کند و چگونه می‌توان با پیش‌بینی وضعیت حساب، پیش از آن‌که مارجین کال (Margin Call) اتفاق بیفتد از این وضعیت خارج شد.

انواع وضعیت حساب

هر فردی که می‌خواهد در بازار آتی فعالیت کند، باید پیش از آن‌که اقدام به خرید یا فروش کند، ابتدا حساب عملیاتی خود را به میزانی که موردنیاز است شارژ کند. می‌دانیم که بازار آتی یکی از بازارهای بورس کالا است که ماهیتی تعهدی دارد. به همین دلیل خریدار و فروشنده باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین به حساب عملیاتی خود واریز کنند. حال با این تعریف می‌توانیم بگوییم مارجین چیست. مارجین به وجه تضمین اولیه‌ای گفته می‌شود که برای اخذ موقعیت معاملاتی باید پرداخت شود.

پس از این‌که موقعیت خرید یا فروش اخذ شد، بورس، وجه مذکور را در حساب معامله‌گر و در قالب وجه تضمین بلوکه می‌کند. حساب عملیاتی در طول مدت جلسه معاملاتی و با در نظر گرفتن قیمت تسویه به‌روزرسانی می‌شود. این تازه‌سازی هر نیم ساعت یک‌بار اتفاق می‌افتد. اما با توجه به این‌که میزان موجودی حساب عملیاتی در مقایسه با وجه تضمین اولیه چقدر است، می‌توان حالات مختلف وضعیت حساب را در سه شکل زیر دسته‌بندی کرد:

1. وضعیت نرمال
2. وضعیت ات ریسک (At Risk)
3. وضعیت کال مارجین

در ادامه برای این‌که متوجه شویم مارجین کال چیست، هر یک از این حالات را توضیح می‌دهیم.

وضعیت نرمال حساب

اگر پس از این‌که تسویه حساب انجام شد، معامله‌گر سود کند، موجودی حساب عملیاتی‌اش به همان میزان افزایش پیدا می‌کند. دقت کنید کارمزد معاملات از این مبلغ کسر می‌شود. به این شرایط که در آن موجودی حساب عملیاتی در مقایسه با وجه تضمین اولیه بیشتر یا دست‌کم با آن برابر است، به اصطلاح وضعیت نرمال گفته می‌شود.

وضعیت ات ریسک (At Risk)

اما اگر پس از تسویه تغییرات در مارجین سهام حساب مشخص شود که معامله‌گر ضرر کرده است، این مبلغ از موجودی حساب عملیاتی‌اش کم می‌شود. اما قرارداد آتی چند ویژگی دارد. یکی از این ویژگی‌ها این است که اگر موجودی حساب عملیاتی در مقایسه با وجه تضمین اولیه تا ۳۰ درصد کمتر باشد، مشکلی پیش نمی‌آید. به عبارت دیگر موجودی حساب عملیاتی در بدترین حالت برابر با ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه خواهد بود.

تا این‌جا مشخص است که به دلیل زیان، موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر کمتر از وجه تضمین اولیه می‌شود. اما اگر این موجودی حداقل برابر با ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه یا بیشتر از آن باشد، در واقع حساب در شرایط خطر قرار می‌گیرد. به این وضعیت At Risk گفته می‌شود. درست است که در این حالت موجودی حساب عملیاتی از وجه تضمین کمتر است، اما به دلیل رعایت شرط ۷۰ درصدی، هیچ مشکلی معامله‌گر را تهدید نمی‌کند. در چنین شرایطی معامله‌گر باید مدیریت حساب خود را طوری انجام دهد که شرایط مارجین کال پیش نیاید.

مارجین کال (Margin Call)

اما اگر پس از به‌روزرسانی موجودی حساب عملیاتی، موجودی آن کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه شود با وضعیت کال مارجین مواجهیم. دقت کنید اگر موجودی حساب عملیاتی حتی یک ریال کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه شود، باز هم این وضعیت برقرار خواهد بود.

اما رسیدیم به پرسش اصلی که مارجین کال چیست. در واقع این اصطلاح بیان‌گر وضعیتی است که در آن میزان ضرر در معاملات از حد مجاز عدول می‌کند. یعنی ضرر بیش از ۳۰ درصد وجه تضمین اولیه است. به همین دلیل معامله‌گر اخطاری مبنی بر افزایش وجه تضمین جبرانی دریافت می‌کند. پس مشخص است که مارجین کال به معنای فراخوانی اعتبار است.

انجام معامله روی مارجین، در بیشتر سهام و اوراق قرضه و هم‌چنین فارکس نیز امکان‌پذیر است. هرچند برخی از اوراق بهادار چنین قابلیتی ندارند یا در برخی از این اوراق از آن‌جا که مشکلاتی بر سر راه قیمت‌گذاری وجود دارد، انجام معامله روی مارجین مقدور نیست.

بیشتر بخوانید

چند نکته در مورد کال مارجین

• همان‌گونه که پیش‌تر گفتیم، به‌روزرسانی حساب عملیاتی هر نیم‌ ساعت یک‌بار و طی جلسه معاملاتی اتفاق می‌افتد. قبلا تنها یک‌بار و آن‌هم بعد از پایان جلسه معاملاتی بود که به‌روزرسانی حساب انجام می‌شد.
• زمانی که حساب‌ها به‌روزرسانی می‌شوند، ضررها هر نیم‌ ساعت یک‌بار روی حساب عملیاتی اعمال خواهند شد. اما اگر معامله‌گر سود کرده باشد، تمامی سودها در انتهای جلسه معاملاتی لحاظ خواهند شد.
• در بازار آتی ممکن است با دو اصلاح کال مارجین و مارجین کال مواجه شوید. هر دو اصطلاح مذکور به معنای همان Margin Call است و تفاوتی با هم ندارد.

دلایل وقوع کال مارجین چیست؟

برای درک مفهوم کال مارجین باید ابتدا علت آن را درک کنیم. به طور کلی برخی از اقدامات معامله‌گران موجب بروز چنین شرایطی می‌شود. از جمله این اقدامات می‌توان به سه مورد زیر اشاره کرد:

• معامله‌گر هم‌چنان در یک معامله ناموفق باقی می‌ماند. این امر منجر به ضرر می‌شود و در نهایت مارجین قابل استفاده از دست خواهد رفت.

بیشتر بخوانید

• زمانی که معامله‌گر بیش از اندازه از اهرم استفاده کند و هم‌چنان اصرار داشته باشد که در موقعیت ناموفق باقی بماند، Margin Call اتفاق می‌افتد.
• وقتی حساب معامله‌گر دارای سرمایه کمی است، این امر او را وادار می‌کند که معاملاتی انجام دهد که مارجین قابل استفاده آن‌ها کم‌تر است.

پس به طور خلاصه، اگر بیش از حد در یک معامله ناموفق باقی بمانید و یا سرمایه‌تان کافی نباشد، یا بیش از اندازه به استفاده از اهرم روی بیاورید، وقوع مارجین کال امری بدیهی به نظر می‌رسد.

مثالی از Margin Call

این‌گونه در نظر بگیرید که قراردادهای آتی زعفران وجه تضمین اولیه‌ای معادل ۴۸۰ هزار تومان دارند. پس معامله‌گر باید مبلغ ۴۸۰ هزار تومان را به حساب عملیاتی خود واریز کند تا بتواند یک موقعیت معاملاتی باز کند. فرض کنید پس از اتمام جلسه معاملاتی، موجودی حساب تغییرات در مارجین سهام معامله‌گر در روز‌های مختلف به این شکل است:

روز	موجودی حساب	وضعیت حساب
اول	۴۸۰.۰۰۰	نرمال
دوم	۴۹۰.۰۰۰	نرمال
سوم	۴۶۰.۰۰۰	At Risk
چهارم	۴۹۵.۰۰۰	نرمال
پنجم	۴۳۰.۰۰۰	At Risk
ششم	۳۸۰.۰۰۰	At Risk
هفتم	۳۲۰.۰۰۰	کال مارجین

باتوجه به آن‌چه گفتیم، حساب عملیاتی باید حداقل برابر با ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه باشد. یعنی:

تومان ۳۳۶.۰۰۰ = ۷۰% * ۴۸۰.۰۰۰

یعنی اگر موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر کمتر از این میزان باشد، وضعیت حساب کال مارجین خواهد بود.
گفتیم که در این مثال وجه تضمین اولیه برابر است با ۴۸۰ هزار تومان. هم‌چنین با انجام یک محاسبه ساده دریافتیم که حداقل وجه تضمین برابر است با ۳۳۶ هزار تومان. زمانی که موجودی حساب عملیاتی، مبلغی ما بین این دو عدد است، وضعیت At Risk پیش می‌آید. مجددا یادآور می‌شویم که در این شرایط، موجودی حساب معامله‌گر بیشتر از حداقل وجه تضمین مشخص‌شده است. اما میزان آن از وجه تضمین اولیه کمتر است.

راه خروج معامله‌گر از وضعیت کال مارجین چیست؟

پس از این‌که حساب‌های عملیاتی به‌روزرسانی شوند، مشخص خواهد شد که موجودی کدام‌یک از حساب‌ها کمتر از حداقل وجه تضمین است. در نتیجه افرادی که کال مارجین شده‌اند، از این امر مطلع خواهند شد. معامله‌گران این امکان را دارند که از طریق مراجعه به سامانه معاملاتی آنلاین‌ خود، وضعیت حساب عملیاتی‌شان را بررسی کنند. هم‌چنین کارگزار با برقراری ارتباط تلفنی و پیامک با معامله‌گرانی که کال مارجین شده‌اند، به آن‌ها اطلاع می‌دهد که وضعیت حساب‌شان چگونه است. این افراد باید طی مدتی که از جانب کارگزار مشخص می‌شود، وجه خود را تکمیل کنند یا چند موقعیت باز خود را ببندند تا از وضعیت کال مارجین خارج شوند.
به این ترتیب مشخص است که راه خروج از مارجین کال چیست. به طور کلی سه راه‌حل در این مورد وجود دارد که عبارت‌اند از:

• واریز وجه
• بستن موقعیت‌های باز
• ترکیبی از دو روش قبلی؛‌ یعنی واریز وجه و بستن موقعیت‌های باز

زمان لازم برای واریز وجه مورد نیاز برای خروج از مارجین کال چقدر است؟

معامله‌گرانی که در این وضعیت به سر می‌برند، باید مطابق با دستورالعمل کارگزاری عمل کنند. کارگزاری به این افراد مهلت می‌دهد تا به منظور تضمین وجه جبرانی، مبلغی را به حساب عملیاتی واریز کنند. اما اگر معامله‌گر مبلغ مذکور را در زمان تعیین‌شده واریز نکند یا موقعیت‌های باز خود را نبندد، چه خواهد شد؟‌

بنابر دستورالعمل، اگر فردی طی مدتی که کارگزاری مشخص کرده، هم‌چنان مارجین کال باقی بماند، کارگزار باید تعدادی از موقعیت‌های باز وی را ببندد تا از این حالت خارج شود. مثلا ممکن است فرد سه موقعیت باز داشته باشد. اما وجه تضمینش تنها برای دو موقعیت کافی باشد. از این رو کارگزاری یک موقعیت را می‌بندد تا وضعیت حساب معامله‌گر از مارجین کال خارج شود.پس چنان‌چه شخصی Margin Call شود و چند موقعیت باز داشته باشد، تنها آن تعداد از موقعیت‌های او بسته می‌شود که موجب خروج از سیستم مارجین کال شود.

اگر معامله‌گر اقدامی برای خروج از کال مارجین انجام ندهد چه می‌شود؟

ممکن است به هر دلیلی فرد وجه لازم را برای خروج از این موقعیت واریز نکند. یا تعدادی از موقعیت‌های باز خود را نبندد. اگر صف‌های زیادی در بازار تشکیل شده باشد و کارگزار هم نتواند موقعیت فرد مذکور را ببندد، راه چاره برای خروج از کال مارجین چیست؟ در چنین شرایطی، کارگزار سفارشی را با قیمت سرخطی تابلو ثبت می‌کند تا بتواند موقعیت او را ببندد.

بیشتر بخوانید

چنان‌چه شاهد صف در بازار باشیم، سفارش تا انتهای جلسه معاملاتی در سیستم باقی می‌ماند تا نهایتا انجام شود و منجر به بسته شدن موقعیت شود. اما اگر این اتفاق تا پایان جلسه معاملاتی رخ ندهد و سفارش انجام نشود، بازار جبرانی تشکیل خواهد شد تا بعد از پایان یافتن جلسه معاملاتی، موقعیت باز معامله‌گر در این بازار بسته شود.

در این بازار و در دوره زمانی اول، دامنه نوسان دارایی دوبرابر می‌شود. چنان‌چه باز هم سفارشی در سمت مقابل وجود نداشته باشد، در دوره زمانی بعدی دامنه نوسان سه‌ برابر خواهد شد. اگر در این دوره هم معامله‌ای انجام نشود، در دوره زمانی بعدی محدودیت دامنه نوسان برداشته می‌شود.

بیشتر بخوانید

راه جلوگیری از مارجین کال چیست؟

تا کنون گفتیم که مارجین کال چیست و چطور می‌توان از این شرایط خارج شد. اما اجازه دهید کمی به عقب برگردیم و یک سوال مهم‌تر بپرسیم. چه‌کاری می‌توان انجام داد تا اصلا چنین شرایطی پیش نیاید؟ در این‌جا لازم است از ابزار مهمی به نام اهرم نام ببریم. اگر با مفهوم اهرم آشنایی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم که مقاله «اهرم مالی چیست؛ سود بیشتر با سرمایه کمتر» را بخوانید.

اهرم مانند یه شمشیر دولبه عمل می‌کند. یعنی همان‌قدر که می‌تواند منجر به سود شما شود، احتمال دارد زیان شما را نیز افزایش دهد. هر چقدر اهرمی که برای نگه‌داری معاملات خود آن را مورد استفاده قرار می‌دهید بزرگ‌تر باشد (چندین برابر موجودی حساب)، به همان میزان مارجین قابل ‌استفاده نیز کمتر خواهد بود. چرا که زمانی که یک معامله روندی بر خلاف پیش‌بینی شما داشته باشد، این شمشیر موجب ایجاد شکاف عمیق‌تری خواهد شد و به محض این‌که مارجین قابل استفاده به میزان صفر درصد برسد، اخطار Margin Call را دریافت خواهید کرد. به همین خاطر است که توجه به محدوده محافظتی برای کاهش ضرر به کمترین میزان ممکن، اقدامی بسیار هوشمندانه به شمار می‌رود.

جمع‌بندی

در این مطلب کوشیدیم به بیانی ساده توضیح دهیم که مارجین کال چیست. با توجه به توضیحاتی که ارائه شد دریافتیم سیستم کال مارجین به چه صورتی عمل می‌کند. به طور خلاصه زمانی که موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر به کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه کاهش یابد، شرایط کال مارجین اتفاق می‌افتد. سپس برای خروج از این وضعیت، یا باید وجه لازم تامین شود تا این میزان جبران شود، یا باید چند موقعیت بسته شوند تا حساب از حالت Margin Call خارج شود. به طور کلی توصیه می‌شود که در هنگام استفاده از اهرم‌های مالی به احتمال مارجین کال توجه داشته باشید زیرا هر چه اهرم معاملات شما بزرگ‌تر باشد، به همان میزان مارجین قابل ‌استفاده نیز کمتر خواهد بود.

معاملات اسپات (Spot Trading) در بازار ارزهای دیجیتال

معاملات اسپات (Spot trading) به معنی خرید یا فروش مستقیم ابزارها و دارایی‌های مالی مانند ارزهای دیجیتال، فارکس و سهام است. در این نوع معاملات، اغلب داد و ستدها فوری هستند. معاملات اسپات در هر ۲ شکل بازارهای نقدی (Spot market) یعنی معاملات با واسطه (Exchange-based) یا بی‌ واسطه (OTC) انجام می‌شود.

وقتی در بازار نقدی یا اسپات معامله می‌کنید، فقط می‌توانید از دارایی‌های خود استفاده کنید و هیچ اهرم یا بودجه اضافی در دست نخواهید داشت. صرافی‌های متمرکز با وضع مقرراتی مشخص و نظارت بر آن‌ها انجام معاملات اسپات را آسان‌تر می‌کنند اما در مقابل، از کاربران کارمزد دریافت می‌کنند. صرافی‌های غیرمتمرکز نیز این شبکه از خدمات را با استفاده از قرارداد هوشمند در بلاک چین انجام می‌دهند.

معاملات اسپات یا نقدی ساده‌ترین راه برای سرمایه‌گذاری و ترید کردن است. احتمالا اولین تجربه شما برای سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال، یک معامله نقدی در بازار بازار اسپات بوده است. برای مثال خرید بیت کوین یا اتریوم در بازار و هولدل کردن آن‌ها. بازارهای اسپات در سطوح مختلف دارایی، از جمله ارزهای دیجیتال، سهام، کالاها، فارکس و اوراق قرضه وجود دارند. احتمالا بیش از آنچه فکر می‌کنید با بازارهای نقدی و معاملات نقدی آشنا هستید.

بازار تغییرات در مارجین سهام نقدی (Spot Market) چیست؟

بازار نقدی (Spot market) یک بازار مالی برای عموم معامله‌گران است که دارایی‌ها در آن بلافاصله معامله می‌شوند. خریدار، دارایی را با استفاده از ارز فیات یا دارایی دیگری از فروشنده خریداری می‌کند. تحویل دارایی اغلب فوری است، اما باز هم به این که چه چیزی معامله می‌شود بستگی دارد. بازارهای نقدی به عنوان بازار لحظه‌ای و اسپات هم شناخته می‌شوند. این بازارها به اشکال مختلفی وجود دارند و معمولا صرافی‌ها به عنوان واسطه‌هایی انجام این معاملات را تسهیل می‌کنند. البته که می‌توانید معاملات خارج از صرافی (OTC) و مستقیماً با دیگران انجام دهید.

معاملات نقدی (Spot Trading) چیست؟

معامله‌گران نقدی (Spot Traders) با خرید دارایی‌ها و امید به افزایش ارزش آن‌ها و سپس فروش‌ آن دارایی‌ها زمانی که قیمت افزایش یافت، کسب سود کنند. همچین، معامله‌گران اسپات می‌توانند از طریق فروش دارایی‌ها و خرید مجدد آن در صورت کاهش قیمت سود کنند. در واقع، قیمت فعلی یک دارایی در بازار به عنوان قیمت لحظه‌ای شناخته می‌شود؛ شما با استفاده از ثبت سفارش در صرافی، می‌توانید دارایی های خود را بلافاصله با بهترین قیمت لحظه‌ای خریداری کرده یا بفروشید. با این حال، هیچ تضمینی وجود ندارد که قیمت بازار در حین اجرای سفارش شما تغییر نکند.

همچنین ممکن است حجم کافی برای انجام سفارش شما با قیمت مورد نظر شما وجود نداشته باشد. به عنوان مثال، اگر سفارش شما ۱۰ اتریوم (ETH) باشد اما در آن لحظه فقط ۳ اتریوم (ETH) عرضه شود، باید بقیه سفارش خود را به قیمت متفاوتی ثبت کنید. قیمت‌های نقدی دارایی‌ها در لحظه به‌روزرسانی می‌شوند و با تغییر سفارش‌ها تغییر می‌کنند. امکان انجام معاملات اسپات بدون واسطه نیز وجود دارد، یعنی می‌توانید مبلغ و قیمت ثابتی را مستقیما از طرف دیگری بدون خرید از صرافی انجام دهید.

تسویه حساب این معاملات بسته به نوع دارایی می‌تواند فوری یا حداکثر طی دو روز کاری بعد (T+2) انجام شود. در گذشته، انتقال سهام مستلزم انتقال گواهی فیزیکی بود. بازار ارز نیز قبلا دارایی‌ها را از طریق پول نقد یا به شکل سپرده منتقل می‌کرد. اکنون با استفاده از سیستم‌های دیجیتال، تحویل دارایی‌ها تقریبا بلافاصله انجام می‌شود. بازارهای ارزهای دیجیتال ۲۴ ساعته باز هستند و امکان انجام معاملات فوری را امکان پذیر می‌کنند. با این حال، ممکن است انجام معاملات اسپات همتا‌به‌همتا (P2P) یا خارج از صرافی (OTC) زمان بیشتری نیاز داشته باشد.

معاملات با واسطه یا بی‌ واسطه

معاملات اسپات فقط به یک شکل محدود نمی‌شوند، در حالی که بیشتر افراد در صرافی‌ها این شکل از معاملات را انجام می‌دهند، شما می‌توانید دارایی‌های خود را بدون نیاز به شخص ثالث و مستقیما با دیگران معامله کنید. همانطور که گفتیم این خرید و فروش‌ها به عنوان معاملات بدون واسطه یا خارج از صرافی (OTC) نیز شناخته می‌شوند.

صرافی‌های متمرکز

صرافی‌های ارز دیجیتال به دو صورت متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) هستند. یک صرافی متمرکز، معاملات دارایی‌هایی مانند ارزهای دیجیتال، فارکس و کالاها را مدیریت می‌کند. صرافی به عنوان یک واسطه بین فعالان بازار و به عنوان کارگزار معامله عمل می‌کند. برای استفاده از یک صرافی متمرکز، باید حساب خود را با فیات یا ارز دیجیتالی که می‌خواهید معامله کنید شارژ کنید.

یک صرافی متمرکز مناسب، اطمینان حاصل می‌کند که تراکنش ها به خوبی انجام می‌شوند؛ سایر مسئولیت ها عبارت‌اند از انطباق با مقررات، احراز هویت (KYC)، قیمت گذاری منصفانه، امنیت و حفاظت از حقوق مشتری. در مقابل، صرافی برای تسهیل معاملات و دیگر خدمات خود از کاربران کارمزد دریافت می‌کند. به همین دلیل، صرافی‌‌ها می‌توانند تا زمانی که کاربر و حجم معاملات کافی داشته باشند، در هر دو بازار صعودی و نزولی سود ببرند.

صرافی‌های غیرمتمرکز

صرافی غیرمتمرکز (DEX) نوع دیگری از صرافی است که بیشتر در مورد ارزهای دیجیتال وجود دارد. یک صرافی غیرمتمرکز بسیاری از خدمات یک صرافی متمرکز را ارائه می‌دهد. این شکل از صرافی‌ها با استفاده از فناوری قرارداد هوشمند در بلاک چین، سفارشات خرید و فروش را پردازش می‌کنند. در بیشتر موارد، کاربران نیازی به ایجاد حساب در صرافی‌های غیرمتمرکز ندارند و می‌توانند مستقیما با یکدیگر معامله کنند. شما برای انجام معاملات اسپات نیازی به انتقال دارایی‌های خود به صرافی غیرمتمرکز ندارید.

معامله مستقیما از کیف پول معامله‌گران و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود؛ قطعه کدهایی که به شکل خودکار بر روی شبکه بلاک چین اجرا می‌شوند. بسیاری از کاربران، صرافی‌های غیرمتمرکز را ترجیح می‌دهند زیرا حریم خصوصی و آزادی بیشتری را نسبت به شکل متمرکز صرافی‌ها فراهم می‌کند. با این حال، این دسته از صرافی‌ها نقایص خود را هم دارند؛ به عنوان مثال، نبود احراز هویت و پشتیبانی مشتری در صورت بروز مشکل می‌تواند دردسر ساز باشد.

برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز مانند دی‌وای‌دی‌ایکس (dYdX) یا سروم (Serum) از مدل دفتر سفارش یا اردر بوک (Order Book) استفاده می‌کنند. با این حال بیشتر این صرافی‌ها مانند پکنیک سواپ (Pancake Swap) بر اساس مدل بازارساز خودکار (AMM) توسعه‌ پیدا کرده‌اند. بازارسازهای خودکار نیز از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند اما مدل متفاوتی را برای تعیین قیمت‌ها پیاده‌سازی می‌کنند. خریداران از وجوه موجود در استخر نقدینگی برای مبادله توکن‌های خود استفاده می‌کنند. کاربرانی که نقدینگی درون استخرها را تامین می‌کنند نیز از هرکسی که از دارایی‌های درون استخر استفاده می‌کند، کارمزد تراکنش دریافت می‌کنند.

معاملات بدون واسطه

معاملات بدون واسطه (Over-the-counter) گاهی اوقات به عنوان معاملات خارج از صرافی شناخته می‌شود. در این مدل، دارایی‌ها به طور مستقیم بین خریداران و فروشندگان معامله می‌شود. معاملات اسپات در بازار بدون واسطه از روش‌های ارتباطی متعددی برای سازماندهی خود از جمله تلفن و پیام فوری استفاده می‌کند. مهم‌ترین مزیت معاملات OTC این است که شما دیگر نیاز به ثبت تغییرات در مارجین سهام سفارش در اورد بوک ندارید.

اگر دارایی‌هایی مانند کوین‌های کوچک را با نقدینگی کم معامله می‌کنید، ممکن است تا یک سفارش بزرگ دچار اسلیپیج (Slippage) شود. صرافی اغلب نمی‌تواند سفارش شما را با قیمت مورد نظر تکمیل کند، بنابراین برای تکمیل سفارش باید قیمت‌های بالاتری را در نظر بگیرید. به همین دلیل، معاملات بزرگ بدون واسطه اغلب قیمت‌های بهتری دارند. توجه داشته باشید که حتی دارایی‌های نقدی مانند بیت کوین می‌توانند در زمانی که سفارش‌ها بیش از حد بزرگ هستند دچار اسلیپیج شوند؛ بنابراین برای ثبت سفارش های بزرگ بیت کوین (BTC) نیز می‌توان از معاملات بدون واسطه استفاده کرد.

بازار نقدی و بازار آتی چه تفاوتی دارند؟

قبلاً اشاره کردیم که معاملات اسپات در بازارهای نقدی تقریبا فوری انجام می‌شوند. از سوی دیگر، بازار آتی یا فیوچرز دارای قراردادهایی است که پرداخت آن در تاریخی در آینده انجام می‌شود. به بیان دیگر، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که مقدار معینی از کالا را با قیمتی مشخص در آینده مبادله کنند. زمانی که قرارداد در تاریخ تسویه سررسید می‌شود، خریدار و فروشنده معمولا به جای تحویل دارایی، تسویه نقدی انجام می‌دهند.

معاملات اسپات و معاملات مارجین چه تفاوتی دارند؟

امکان انجام معاملات مارجین (Margin Trading) در برخی از بازارهای اسپات وجود دارد. همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، معاملات نقدی مستلزم آن است که بلافاصله دارایی را خریداری کرده و تحویل بگیرید. در مقابل، معاملات مارجین به شما امکان می‌دهد وجوهی را با بهره از شخص ثالث قرض کنید. این کار به شما اجازه می‌دهد تا معاملات بزرگ‌تری انجام دهید و پتانسیل کسب سودهای قابل توجهی را داشته باشید. با این حال، زیان‌های احتمالی را نیز افزایش می‌دهد. بنابراین در هنگام انجام معاملات مارجین باید مراقب باشید که تمام سرمایه اولیه خود را از دست ندهید.

مزایا و معایب بازارهای اسپات

هر نوع معامله و استراتژی معاملاتی که از استفاده می‌کنید، مزایا و معایب خود را دارد. درک این موارد به شما کمک می کند تا با کاهش ریسک بتوانید با اطمینان بیشتری معامله کنید. معاملات نقدی یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای انجام معاملات است، اما همچنان دارای نقاط قوت و ضعف است.

مزایای بازارهای نقدی

1. قیمت‌ها شفاف بوده و تنها متکی به عرضه و تقاضا در بازار است. این جنبه در تضاد با بازار آتی (Futures) است که اغلب دارای چندین قیمت مرجع است. به عنوان مثال، قیمت در بازار آتی بایننس از داد‌ه‌های دیگری مانند نرخ سرمایه، شاخص قیمت و مبنای میانگین متحرک (MA) مشتق شده است. در برخی از بازارهای سنتی، قیمت ممکن است تحت تأثیر نرخ بهره قرار گیرد.
2. انجام معاملات اسپات به دلیل قوانین ساده، پاداش‌ها و خطرات آن آسان است. وقتی ۵۰۰ دلار در بازار نقدی سرمایه گذاری می‌کنید، می‌توانید ریسک خود را به راحتی بر اساس قیمت خرید و قیمت فعلی دارایی محاسبه کنید.
3. می‌توانید سفارش خود را ثبت کرده و دیگر به آن فکر نکنید! برخلاف معاملات مشتقه و مارجین، در معاملات نقدی نیازی به نگرانی در مورد لیکوئید شدن یا دریافت مارجین نیستید. هر زمان که بخواهید می‌توانید وارد معامله شده یا از آن خارج شوید. همچنین نیازی به بررسی استراتژی سرمایه‌گذاری خود ندارید، مگر اینکه بخواهید معاملات کوتاه مدت انجام دهید.

معایب بازارهای نقدی

1. بسته به آنچه که معامله می‌کنید، بازارهای نقدی می‌توانند دارایی‌هایی را در اختیار شما بگذارند که نگهداری آن‌ها می‌تواند ناخوشایند باشد. کالاها شاید بهترین نمونه باشند. اگر نفت خام را به شکل نقدی خریداری کنید، باید دارایی را به صورت فیزیکی تحویل بگیرید. در مورد ارزهای دیجیتال، نگه داشتن توکن‌ها و سکه‌ها به شما این مسئولیت را می‌دهد که آن‌ها را ایمن و مطمئن نگه دارید.
2. سود بالقوه در معاملات نقدی بسیار کمتر از معاملات آتی یا مارجین است. شما می‌توانید از همان مقدار سرمایه برای ترید در موقعیت های بهتر استفاده کنید.

کلام آخر

معاملات اسپات در بازارهای نقدی یکی از رایج‌ترین روش‌های معامله برای افراد و به خصوص مبتدیان است. شاید بیش از حد ساده‌ به نظر برسد اما همیشه خوب است که اطلاعات بیشتری از مزایا، معایب و استراتژی‌های بالقوه آن داشته باشید. جدا از اصول اولیه، باید دانش خود را با تحلیل‌های تکنیکال، فاندامنتال یا بنیادی و مدیریت احساسات ترکیب کنید.

سوالات متداول

بازار نقدی (Spot Market) چیست؟

اسپات مارکت یک بازار مالی برای عموم معامله‌گران است که دارایی‌ها در آن بلافاصله معامله می‌شوند.

معاملات اسپات (Spot trading) به چه معناست؟

معاملات اسپات به معنی خرید یا فروش مستقیم ابزارها و دارایی‌های مالی مانند ارزهای دیجیتال، فارکس و سهام است.

نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.

کال مارجین چیست؟

در این مقاله به صورت مفصل بررسی می‌کنیم که کال مارجین چیست و چگونه می‌توان حساب را از این وضعیت خارج کرد.

به گزارش برنا، کال مارجین، به وضعیتی گفته می‌شود که میزان ضرر معاملات در بازار آتی از حد مجاز آن (۳۰ درصد وجه تضمین اولیه) بیشتر شده و اخطاریه افزایش وجه تضمین جبرانی صادر شده باشد. با توجه به وجه تضمین اولیه کنونی چنانچه میزان موجودی حساب شما، از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه، کمتر شود اصطلاحا گفته می‌شود حساب شما در وضعیت کال مارجین قرار دارد. در این مقاله به صورت مفصل بررسی می‌کنیم که کال مارجین چیست و چگونه می‌توان حساب را از این وضعیت خارج کرد.

منظور از کال مارجین چیست؟

با اتخاذ موقعیت و داشتن موجودی حساب به اندازه وجه تضمین مورد نیاز تا ۳۰ درصد ضرر مجاز هستید و چنانچه میزان ضرر بیشتر از ۳۰ درصد شود، اخطاریه مارجین کال برای شما صادر خواهد شد. شخصی که در وضعیت مارجین کال قرار گرفته است، لازم است حداکثر تا یک ساعت پس از شروع بازار (۱۱:۳۰) روز کاری بعد، وجه جبرانی لازم را به حساب عملیاتی خود واریز کند یا به تعداد لازم موقعیت‌های خود را ببندد (آفست کند) . برای درک بهتر مطلب یک مثال را بررسی می‌کنیم:

موجودی حساب آقای «الف» پس از پایان معاملات و با داشتن دو موقعیت باز برابر با ۱میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌شود. با توجه به وجه تضمین ۱ میلیون و ۱۵۰ تغییرات در مارجین سهام هزارتومانی، حداقل مبلغی که باید در حساب ایشان باشد برابر با ۱ میلیون ۶۱۰ هزار تومان است و از آنجایی‌که موجودی حساب کمتر از حداقل وجه تضمین شده است، لذا آقای «الف» در وضعیت مارجین کال قرار می‌گیرد.

اگر او قبل از اتمام جلسه معاملاتی، موجودی حسابش را به مبلغ ۱ میلیون و ۶۱۰ هزار تومان می‌رساند، دیگر در وضعیت مارجین کال قرار نمی‌گرفت؛ ولی باتوجه به عدم شارژ حساب تا مبلغ حداقل وجه تضمین، مشتری مذکور مارجین شده و موظف است یکی از دو تصمیم زیر را حداکثر تا ساعت ۱۱:۳۰ روز کاری بعد اتخاذ کند:

• حساب خود را تا میزان ۲ میلیون و۳۰۰ هزار تومان (وجه تضمین اولیه برای دو قرارداد) افزایش بدهد.
• یکی از موقعیت‌های خود را ببندد.

در غیر این صورت، کارگزار موظف است موقعیت وی را به تعداد لازم (به اندازه‌ای که از موجودی وجه تضمین اولیه کمتر نباشد) ببندد. چنان چه طی جلسه معاملاتی آن روز به دلیل وجود صف خرید یا فروش، کارگزار نتواند موقعیت مشتری را ببندد، پس از پایان جلسه معاملاتی بازار جبرانی برای بستن موقعیت‌های افراد مارجین شده تشکیل می‌شود.

وضعیت At Risk چیست؟

زمانی که بخواهیم بررسی کنیم کال مارجین چیست به مفهوم ات ریسک نیز برخورد می‌کنیم. At Risk به وضعیتی از حساب عملیاتی (در اختیار بورس) مشتریان اطلاق می‌شود که موجودی حساب کمتر از میزان وجه تضمین اولیه می‌شود اما موجودی همچنان بیشتر از حداقل وجه تضمین(۷۰ درصد وجه تضمین اولیه) است.

در واقع، هنگامی که موجودی حساب عملیاتی مبلغی بین وجه تضمین اولیه و حداقل وجه تضمین باشد اصطلاحا می‌گویند حساب در وضعیت At Risk قرار دارد. لازم به ذکر است مشتریانی که در وضعیت At Risk قراردارند برای اخذ موقعیت جدید می‌بایست ابتدا موجودی حساب خود را به میزان وجه تضمین اولیه برسانند. به عبارت دیگر میزان مبلغی که کمتر از وجه تضمین اولیه است را به حساب خود واریز کنند؛ سپس با واریز مبلغی به اندازه وجه تضمین لازم اقدام به اخذ موقعیت جدید کنند. اگر فقط مبلغی به اندازه وجه تضمین اولیه واریز شود، مشتری نمی‌تواند موقعیت جدید بگیرد.

بازار جبرانی چیست؟

بازار جبرانی برای بستن موقعیت‌های بازخرید یا فروش مشتریان مال کارجین که موفق به واریز وجه نشده‌اند و به دلیل شرایط بازار (نبود طرف مقابل معامله یا صف خریدوفروش) که امکان بستن معامله آن‌ها در بازار وجود ندارد، تشکیل می‌شود. بازار جبرانی شامل شش دوره ده‌دقیقه‌ای حراج تک قیمتی است. دوره حراج تک قیمتی شامل یک دوره پیش گشایش و یک حراج تک قیمتی است.

داﻣﻨﻪ ﻧﻮﺳﺎن ﻗﻴﻤﺖ در دوره‌ﻫﺎی اول ﺗﺎ ﺷﺸﻢ ﺣﺮاج ﺗﻚ ﻗﻴﻤﺘﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ۳،۶،۹،۱۲،۱۸،۲۷ درﺻﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺗﺴﻮﻳﻪ روز ﻛﺎری ﻗﺒﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ‌شود.

در ابتدای هر دوره حراج تک قیمتی، قراردادهای مشتریان بدهکار بر اساس لیست اعلامی اتاق پایاپای و به ترتیب اولویت زمانی باز کردن موقعیت تعهدی، با قیمت حداقل مجاز دامنه نوسان قیمت آن دوره در سامانه معاملاتی قرار می‌گیرد. کارگزاران جهت معامله می‌توانند در مدت ۵ دقیقه‌ای دوره پیش گشایش رقابت کنند. در پایان ۵ دقیقه، سامانه معاملاتی، عملیات حراج تک قیمتی را انجام خواهد داد.

جرائم عدم ارائه گواهی آمادگی تحویل کالا چیست؟

چنانچه تا نیم ساعت پس از اتمام جلسه معاملاتی ۲ روز کاری مانده به تاریخ سررسید، گواهی آمادگی تحویل برای دارندگان موقعیت باز ارائه نشود قرارداد آتی آن‌ها بر اساس قیمت تسویه روز پایان مهلت ارائه گواهی آمادگی تحویل، تسویه نقدی شده و مشمول جریمه‌های ذیل می‌شوند:

جریمه عدم ارائه گواهی آمادگی تحویل از طرف دارندگان موقعیت تعهدی بازخریدوفروش به میزان یک درصد ارزش کل قرارداد بر اساس قیمت تسویه همان روز معاملاتی قرارداد آتی است. این مبلغ از حساب نکول کننده کسر شده و به حساب طرف مقابل واریز می‌شود.

جرائم عدم واریز وجه توسط خریدار چیست؟

با توجه به تعهدی بودن بازار آتی سکه، در صورت عدم ایفای تعهد از طرف هر یک از معامله گران (خریدار یا تغییرات در مارجین سهام فروشنده) بورس کالا جرائمی برای آن‌ها در نظر گرفته است. در ادامه به شرح جرائم مربوط به عدم واریز وجه توسط مشتری خریدار خواهیم پرداخت.

چنانچه دارندگان موقعیت بازخرید، تا ساعت ۱۲:۰۰ روز کاری پس از آخرین روز معاملاتی، وجه ارزش قرارداد (بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی) را به حساب عملیاتی خود واریز نکنند، مشمول جریمه‌ای به میزان یک درصد ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی می‌شوند. این مبلغ از حساب خریدار کسر شده و به حساب طرف مقابل (فروشنده) واریز می‌گردد. همچنین درصورتی‌که قیمت بازار نقدی دارایی پایه (سکه تمام بهار آزادی) از قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی کمتر باشد، تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری فروشنده از خریدار اخذ می‌گردد.

لازم به ذکر است مهلت تعیین‌شده برای واریز وجه، به هیچ وجه قابل تمدید نیست و حتی یک ثانیه پس از اتمام مهلت، خریدار مشمول جریمه خواهد شد. نکته حائز اهمیت در رابطه با جریمه عدم واریز وجه این است که چنانچه خریدار بخشی از کل مبلغ قرارداد را واریز کند، تنها آن دسته از قراردادهایش که موجودی حساب مشتری برای آن کفایت کند، خرید شده و مابقی نکول می‌شود.

جرائم عدم تحویل کالا از طرف فروشنده چیست؟

همان‌گونه که جرائمی برای عدم واریز وجه توسط مشتری خریدار وجود دارد، در صورت عدم تحویل سکه از طرف مشتریان فروشنده نیز جرائمی اجرا خواهد شد.

علاوه بر این، کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از مشتری نکول کننده دریافت خواهد شد . نکته حائز اهمیت در رابطه با جریمه عدم تحویل سکه این است که چنانچه فروشنده بخشی از تعداد سکه‌های تعهد شده را تحویل ندهد و یا برخی از سکه‌ها در صورت کارشناسی شدن غیراستاندارد شناسایی شوند، تنها آن دسته از قراردادهایش که شامل ۱۰ سکه تمام بهار آزادی هستند، تحویل و تسویه شده و مابقی قراردادها نکول می‌شود.

در این مقاله بررسی کردیم که کال مارجین چیست و به چه علت ایجاد می‌شود. در ادامه به نکات مهمی نظیر بازار جبرانی و انواع زیان‌هایی که متوجه فروشنده و خریدار می‌شود، اشاره کردیم. کال مارجین در بازار آتی رخ می‌دهد و در بازار سهام یا اوراق بهادار تهران شاهد آن نیستیم. پیشنهاد می‌کنیم قبل از شروع معاملات در بازار آتی نیز از فرآیند مال کارجین در بازار آتی اطلاع کافی داشته باشید. این اطلاعات مهم در بازار، کمک شایانی به مدیریت معاملات شما خواهد داشت.

معاملات مارجین (Margin Trading) در بازار ارزهای دیجیتالی

برای آن دسته از سرمایه گذاران شجاعی که احساس می کنند که نوسانات افسار گسیخته بازار کریپتو به اندازه کافی هیجان انگیز نیست، بسیاری از صرافی ها گزینه معاملات مارجین (Margin Trading) را پیشنهاد می دهند. تجارت مارجین از اهرم برای تولید سود بسیار استفاده می کند، اما این احتمال وجود دارد که حتی بیشتر از سرمایه اولیه که وارد کرده‌اید، متضرر شوید. به همین ترتیب، برخی از صرافی ها معامله گران مارجین را با یک استاندارد بالاتر و احراز هویت دقیق تر پوشش می دهند.

ما در این مقاله قصد داریم تا نگاهی کوتاه به معاملات مارجین داشته باشیم و ریسک ها و پاداش‌های آن را بررسی کنیم.

مارجین تریدینگ نوعی تجارت است که با استفاده از سرمایه یک شخص ثالت انجام می‌شود. در مقایسه با اکانتهای ترید معمولی، اکانتهای مارجین این امکان را برای تریدرها فراهم می‌کنند که به مقدار سرمایه بیشتری دسترسی داشته باشند و به آنها اجازه می‌دهند با استفاده از لورج(اهرمی برای تکثیر سود یا زیان)، دارایی‌های خود را افزایش دهند. مارجین تریدینگ به طور خاص نتایج ترید را طوری تقویت می‌کند که تریدرها در معاملات موفق از سود بیشتری بهره‌مند شوند. قابلیت توسعه دادن نتیجه معاملات، باعث افزایش محبوبیت مارجین تریدینگ در مارکتهایی، مثل مارکت بین‌المللی فارکس می‌شود که نوسان پایین دارند. با این وجود، مارجین تریدینگ در بازار سهام، کالا و ارزهای دیجیتال هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مارجین تریدینگ چطور کار می‌کند؟

در بازارهای سنتی، سرمایه قرض گرفته شده معمولا توسط یک سرمایه‌گذار واسطه انجام میشد. ولی در تجارت ارزهای دیجیتال، سرمایه‌ها معمولا به دست تریدرهای دیگر تامین می‌شوند؛ افرادی که بر اساس تقاضای مارکت برای سرمایه‌های مارجین سود می‌کنند. اگرچه این کار زیاد رایج نیست، ولی بعضی صرافی‌های ارزهای دیجیتال هم، برای کاربرانشان سرمایه مارجین فراهم می‌کنند.

در قدم اول یک مارجین ترید، تریدر ملزم خواهد بود که درصدی از ارزش کل معامله را سپرده‌گذاری کند. این سرمایه‌گذاری اولیه به عنوان مارجین شناخته می‌شود و ارتباط نزدیکی با مفهوم لورج دارد. به عبارت دیگر، اکانت‌های مارجین تریدینگ برای ایجاد تریدهایی استفاده می‌شوند که در آنها لورج صورت می‌گیرد. لورج هم نسبت سرمایه قرض گرفته شده به مارجین را توصیف می‌کند. برای مثال، برای باز کردن یک ترید به ارزش ۱۰۰٫۰۰۰ دلار، با نسبت لورج ۱۰ به ۱، فرد تریدر باید ۱۰٫۰۰۰ دلار از سرمایه‌اش را سپرده‌گذاری کند.

دو مثال کاربردی و ساده برای مارجین در صرافی ها

مثال اول ورود به بازار در حالیکه شما پیش بینی افزایش قیمت بیت کوین را دارید قیمت پایه بیت کوین در حال حاضر برابر ۱۰ هزار دلار است و پول ورودی شما به بازار ۲ هزار دلار می باشد.

بعد از ورود به بازار میتوانید با گرفتن ۵X وام معادل ۸ هزار دلار دریافت کنید، یعنی اکنون شما ده هزار دلار معادل یک بیت کوین توانایی خرید دارید خرید را انجام می دهید و طبق تحلیل خود صبر میکنید بعد از حدود ۱۰ روز قیمت بیت کوین به ۱۰۵۰۰ دلار می رسد شما بیت کوین را با آن قیمت فروخته هشت هزار دلار به صرافی پس می دهید و بعد از پرداخت کارمزد صرافی که مبلغ ناچیزی است شما سودی معادل ۵۰۰ دلار به دست می آسد.

حالت دوم شما پیش بینی یک بازار کاهشی را دارید برای این کار پول شما چه ۰٫۲ بیت کوین است وارد بازار مارجین می شوید.

بعد از آن از صرافی مبلغ ۰٫۸ بیت کوین طبق قانون ۵x از صرافی استقراض می کنید.

بعد از گذشت ده روز طبق پیش‌بینی شما، قیمت کاهش یافت و معادل ۹ هزار و ۵۰۰ دلار شده، شما یک بیت کوین را میفروشید ، حالا کافیست مبلغ بدهی که همان ۰٫۸ بیت کوین است خریداری و به صرافی پست بدهید سود شما معادل ۵۰۰ دلار است که البته مقدار کمی از آن را باید به عنوان کارمزد به صرافی پست بدهید.

مزایا و معایب مارجین تریدینگ

بدیهی‌ترین مزیت معاملات مارجین در بازار ارزهای دیجیتالی می‌تواند موجب ایجاد تنوع شود؛ چون تریدرها می‌توانند چندین حساب با مقادیر به نسبت کم برای سرمایه‌گذاری باز کنند. در نهایت، داشتن یک اکانت مارجین می‌تواند موجب این شود که تریدرها بدون اینکه مجبور باشند مقادیر زیادی پول به حسابشان منتقل کنند، حساب جدیدی برای سرمایه‌گذاری باز کنند.

البته برعکس تمام این موارد هم می‌تواند اتفاق بیفتد. عیب بدیهی مارجین تریدینگ این است که می‌تواند موجب ضرر بیشتری نسبت به حالت عادی شود. برخلاف انواع معمولی تجارت، مارجین تریدینگ این امکان را در خود دارد که ضرر ایجاد شده می‌تواند از سرمایه اولیه تریدر هم تجاوز کند و به همین خاطر، به عنوان یک روش پر ریسک تجارت در نظر گرفته می‌شود. بسته به مقدار لورج اعمال شده در ترید، حتی یک سقوط کوچک در قیمت مارکت هم می‌تواند باعث ایجاد ضررهای قابل توجه برای تریدرها شود. به این دلیل، اهمیت زیادی دارد که سرمایه‌گذارهایی که تصمیم دارند مارجین تریدینگ را وارد عرصه تجارت خود کنند، از استراتژی‌های درست مدیریت ریسک و ابزارهای کاهش ریسک استفاده کنند.

مارجین تریدینگ در بازارهای ارزهای دیجیتال

ریسک تجارت در حالت مارجین به طور ذاتی از تجارتهای معمولی بیشتر است، ولی وقتی پای ارزهای دیجیتال به میان می‌آید، ریسک این کار باز هم بالاتر می‌رود. تریدرهایی که در بازار ارزهای دیجیتال به مارجین تریدینگ می‌پردازند، باید این نکته را در نظر بگیرند که نوسان بالا در این بازار بسیار معمول است. با وجود اینکه ممکن است استراتژی‌های مدیریت ریسک به کار بیایند، رفتن به سراغ مارجین تریدینگ اصلا به افراد تازه‌کار توصیه نمی‌شود.

توانایی تحلیل کردن نمودارها، شناسایی ترندها و مشخص کردن نقاط ورود و خروج، ریسکهای آمیخته با مارجین تریدینگ را از بین نمی‌برد؛ ولی می‌تواند به پیش‌بینی بهتر ریسک‌ها و موثرتر ترید کردن کمک کند. پس کاربرها قبل از اینکه لورج را وارد تریدهای ارزهای دیجیتال کنند، باید اول به درک کاملی از تحلیل تکنیکال برسند و تجربه گسترده‌ای در زمینه ترید کردن به دست بیاورند.

سرمایه‌گذاری مارجین

برای سرمایه‌گذارهایی که تحمل ندارند خودشان را درگیر ریسک مارجین تریدینگ کنند، راه دیگری وجود دارد که بتوانند از روش‌های تریدینگ که در آنها لورج انجام می‌شود بهره ببرند. بعضی پلتفرم‌های تریدینگ و صرافی‌های ارزهای دیجیتال، قابلیتی را ارائه می‌کنند که سرمایه‌گذاری مارجین نام دارد؛ جایی که تریدرها می‌توانند پول خود را برای مارجین ترید بقیه کاربرها سرمایه‌گزاری کنند.

این فرآیند معمولا از قواعد خاصی پیروی می‌کند و طبق یک نرخ سوددهی پویا بازدهی دارد. اگر یک تریدر با پذیرفتن قواعد پیشنهادی را قبول کند، تامین‌کننده سرمایه حق دارد بازپرداخت وام را طبق سود مورد توافق تعیین کند. اگرچه مکانیزم این فرآیند ممکن است در هر صرافی متفاوت باشد، ریسک تامین سرمایه مارجین نسبتا پایین است؛ به دلیل اینکه حساب‌های لورج شده می‌توانند برای جلوگیری از ضرر بیش از اندازه، به اجبار نقدینه شوند. با این وجود، سرمایه‌گذاری مارجین نیازمند این است که کاربرها سرمایه‌شان را در کیف پول صرافی نگهداری کنند. پس، در نظر گرفتن ریسک‌های نهفته در این کار و فهمیدن ساز و کار صرافی انتخابی بسیار مهم است.

اگر تا اینجای مقاله معاملات مارجین را متوجه شده اید به آخرین تیتر مقاله (کلام آخر) بروید در غیر اینصورت برای اطلاعات ریز تر تیترهای زیر را مطالعه بفرمایید.
(تیترهای زیر ممکن است برای افراد مبتدی گنگ و مبهم باشد)

خرید و فروش استقراضی

خرید استقراضی یا فروش استقراضی مساله اساسی معاملات مارجین است. خرید استقراضی نوعی پیش بینی قیمت است به این شکل که ارزش دارایی مد نظر در نهایت افزایش خواهد یافت، در حالی که فروش استقراضی، پیش بینی این نکته است که دارایی در نهایت کاهش ارزش خواهد داشت. هر دو می توانند موضوع اهرم باشند. ما با خریدهای استقراضی آشنا هستیم، به این معنی که یک معامله گر یک ارز دیجیتالی را خریداری می کند و آن را تا زمانی که قیمت آن به بیش از قیمت خرید برسد نگه می دارد. در حقیقت معنای همین جمله معروف “پایین بخر، بالا بفروش” است.

فروش های استقراضی در ابتدا غیر منطقی به نظر می رسند. در واقع، یک معامله گر از طریق یک ابزار مالی ارزهای دیجیتالی و یا اوراق بهاداری را می فروشد که اکنون دارا نیست. هدف این است که در نهایت این دارایی ها را زمانی که قیمتشان به طور قابل توجهی به پایین تر از حد فروش رسید دوباره خریداری کند.

تهدیدها و پاداش‌ها

بدون شک می توان گفت هر نوع معاملات مارجین خالی از ریسک نیست. هنگامی که یک اعلام مارجین صادر می شود، خطر رخ می دهد. معامله گر در معرض خطرِ از دست دادن تمام سرمایه گذاری اولیه خود قرار دارد و اگر اعلام مارجین برای جلوگیری از سقوط معامله گر به ورطه ی نابودی به موقع صادر نشود احتمال این ریسک بالاتر می رود. بنابراین، تجارت مارجین یکی از معدود راه های تجارت است که در آن شما می توانید به بیش از آنچه در ابتدا پیش بینی کرده اید، دست یابید. یک وام با بهره بالا برای برخی از اهداف مشکوک صادر می شود، مانند یک شرط بندی خطرناک. کاربر امیدوار است که میزان برنده شدنش آن وام و بهره اش را پوشش دهد.

پایه و اساس این مساله نوسان کوتاه مدت است. یک نوسان کوتاه مدت زمانی رخ می‌دهد که یک ارز دیجیتالی برخلاف موقعیت اش فروشهای استقراضی زیادی داشته باشد و این فروش های استقراضی به صورت آبشاری نقد شوند. این امر باعث می شود تا موقعیت های فروش استقراضی دیگر به وضعیت margin call برسند و قیمت را بیشتر و بیشتر افزایش دهد و فروش های استقراضی بیشتری را نقد کنند. در نهایت، یک فروش استقراضی باعث افزایش شدید قیمت شده است.

بعضی از صرافی ها برای بدست آوردن کارمزد margin call به این وضعیت علاقه دارند. با این حال معمولا نهنگ ها و یا معامله گران ارزهای دیجیتالی با حجم زیاد، در نوسانات بازار نقش زیادی دارند. برای رسیدن به یک نوسان کوتاه مدت، یک نهنگ تنها نیازمند ساختن فروشهای استقراضی زیادی است تا یک نوسان کوتاه مدت را از طریق آزاد کردن تعدادی از این فروش های استقراضی ایجاد کند. ارزهای دیجیتالی با افزایش مصنوعی قیمت مواجه می شوند و نهنگ روز معاملاتی خود را با سود کافی بدست آورده از بازی کردن با فروش استقراضی کاربران به پایان می‌رساند.

یک بازی حرفه‌ای

با توجه به دشواری محاسبه معاملات مارجین در بازار ارزهای دیجیتالی و احتمال زیان های شدید برای معامله گران و صرافی ها، تنها تعداد محدودی از صرافی ها معاملات مارجین را ارائه می دهند. صرافی هایی که اغلب در آنها معامله گران مارجین به ارائه “گواه اثبات اعتبار وضعیت سرمایه گذار” نیاز دارند. این عرصه‌ای در دنیای غالبا غیرمجاز کریپتو است که تنها برای صرافی هایی که خودشان قوانین شخصی وضع می کنند، معنی دارد. خطرات معاملات غیرقانونی مارجین حاکی از آن است که ضرر و زیانها می تواند نسبت به موقعیت اولیه چندین برابر شود و نقدینگی بازار را در معرض خطر قرار دهد. معاملات مارجین یک بازی حرفه ای با خطرات حرفه ای است. با این وجود لازم به ذکر است که چگونه عملکرد بازار ربطی ندارد به اینکه شما چگونه معامله گری هستید. نوسانات کوتاه مدت می تواند با افزایش مصنوعی قیمت حتی سرمایه گذاران معمولی را نیز به دام بی اندازد. افزایشی که به محض اتمام معاملات مصنوعی سقوط می کند.

حرف آخر

شکی وجود ندارد که معاملات مارجین در بازار ارزهای دیجیتالی ابزاری مفید برای افرادی است که به دنبال افزایش سود تریدهای موفق‌شان هستند. این نوع تجارت اگر به درستی مورد استفاده قرار گیرد، ترید لورج شده با استفاده از اکانت‌های مارجین می‌تواند هم موجب سودآوری شود و هم تنوع.

با این حال، همانطور که اشاره کردیم، این روش تجارت می‌تواند باعث افزایش ضرر هم بشود و دارای ریسک‌های بسیار زیادی است. بنابراین، مارجین تریدینگ باید فقط توسط تریدرهای ماهر انجام شود. در نظر داشته باشید وقتی می‌خواهید در دنیای ارزهای دیجیتال از مارجین تریدینگ استفاده کنید، به دلیل وجود نوسانات زیاد در این بازار، باید با احتیاط خیلی بیشتری این روش را در نظر بگیرید.