تاریخچه ی سهام بورس

برای بررسی میزان پول لازم برای خرید ۱ سهم از شرکت کافیست سود سال‌های آینده را جمع کنید:

بورس چیست؟

واژه بورس از نام خانوادگی فردی به نام واندر بورس اخذ شده در اوایل قرن پانزدهم در شهر بروژ در بلژیک می‌زیسته. صرافان شهر در مقابل خانه ی او گرد می آمدند و به داد و ستد کالا, پول و اوراق بهادار می پرداختند. نام او بعدها به کلیه‌ی اماکنی اطلاق شد که محل داد و ستد پول و کالا و اسناد تجاری بوده است.

تاریخچه بورس در ایران

مطالعات اولیه درباره تاسیس بورس در ایران, به سال ۱۳۱۵ هجری‌شمسی برمی‌گردد. در این سال‌, فردی بلژیکی به نام ران لوترفلد پس از انجام مطالعات گسترده درباره تاسیس بورس در ایران, اساسنامه داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم, عملا موضوع بررسی و تاسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تاخیر افتاد.

بلاخره در سال ۱۳۴۱, کمیسیونی در وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت‌نامه اولیه تاسیس بورس سهام در این کمیسیون, تنظیم شد. در اواخر همان سال یعنی ۴۱, هیئتی از بروکسل به سرپرستی دبیر کل این بورس برای مشارکت در راه اندازی بورس ایران, به کشورمان دعوت شدند.

بلاخره پس از چهار سال در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.

از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ تعداد شرکت ها و موسسه های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از ۱۰ بنگاه اقتصادی با سرمایه ۲/۶ میلیارد ریال به ۱۴۲ شرکت با بیش از ۳۰۸ میلیارد ریال افزایش یافت. با پیروزی انقلاب اسلامی تعداد شرکت های پذیرفته شده از ۱۰۵ شرکت, به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷تقلیل یافت.

علت این امر تملک بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی توسط دولت بوده است. (در اثر ملی شدن بانک‌ها, بیمه و برخی صنایع کشور, تعداد زیادی از بنگاه‌های اقتصادی پذیرفته شده، از آن خارج شدند). رکود شدید این بازار در طی هشت سال جنگ تحمیلی نیز از وقایع مهم بورس ایران محسوب میشود.

تعریف بازار بورس اوراق بهادار

بازار بورس اوراق بهادار یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است, که در آن سهام شرکت‌ها و اوراق مشارکت, تحت ضوابط و مقررات خاص, مورد معامله قرار میگیرد.

وظایف اصلی بورس اوراق بهادار:

• فراهم اوردن بازاری شفاف و منصفانه برای داد و ستد اوراق بهادار پذیرفته شده.
• ایجاد سیستمی مناسب برای نظارت بر جریان داد و ستد, عملیات بازار و فعالیت اعضای آن است.
• مدیریت انتقال ریسک.
• ایجاد بازار رقابتی.
• جمع آوری سرمایه‌ها و پس اندازهای کوچک برای تامین سرمایه شرکت‌ها و سرمایه گذاری جدید آنها.

جهت تهیه ی ویدئو برای توضیحات بیشتر به این صفحه مراجعه فرمایید.

لینک یوتیوب برای دیدن ویدئو به صورت رایگان.

تعریف سهم در بازار بورس:

سرمایه هر شرکت سهامی عام, به قسمت‌های مساوی تقسیم می‌شود که به هر یک از این قسمت‌ها٬ یک سهم گفته می‌شود. هر فرد پس از خرید سهام مالک جزئی از دارایی شرکت می‌شود. در واقع هر سهم کوچکترین واحد مالکیت شرکت است.

تعریف سهامدار:

به شخص حقیقی یا حقوقی که مالک کسری از سهام شرکت است٬ سهامدار گفته می شود که در سود یا زیان شرکت سهیم است.

سهام:

سهام در معنای میزان مالکیت شخص (حقیقی یا حقوقی) از دارایی یک شرکت است. ویژگی ای که سهام را در مقایسه با اوراق بهادار با درآمد ثابت جذاب میکند، امکان کسب سود بیشتر در ازای پذیرش ریسک بالاتر است.

اگر سرمایه گذار انتخاب مناسبی داشته باشد و سهام مناسبی را انتخاب کند، بازدهی بالاتری به دست می آورد.

تصورات اشتباه راجع به بورس

1. بازار بورس قمار است. یا شانسی است.
2. اگر معامله کردن در این بازار سودآور است٬ چرا همه افراد در این عرصه پولدار نیستند؟
3. انتظار کسب سودهای بسیار بالا! پول دار شدن یک شبه!

انواع شرکت‌ها:

1. شرکت با مسئولیت محدود
2. شرکت تعاونی
3. شرکت تضامنی
4. شرکت مختلط
5. شرکت نسبی

شرکت سهامی که به دو دسته تقسیم می‌شود:

سهامی عام:

قسمتی از سرمایه‌ی این شرکت‌ها از طریق فروش سهام به مردم تامین می شود. سهام این شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار قابل داد و ستد می‌باشد. در این نوع شرکت‌ها نقل و انتقال سهام اسان است و محدود به رضایت دیگر سهامداران نیست.

صاحبان سهام می توانند سهام خود را فروخته و در واقع مالکیت خود را به دیگران منتقل کنند. تعداد شرکا در شرکت سهامی عام زیادتر از سایر انواع شرکت‌های سهامی است.

سهامی خاص:

این نوع شرکت ها تمام سرمایه ی خود را توسط سهامداران خود و موسسه ها تامین میکنند. این شرکت ها نمیتوانند از طریق فروش سهام به عموم، سرمایه ای به شرکت وارد کنند.

سرمایه گذاری در بورس ترکیه و شرایط آن

وقتی صحبت از سرمایه گذاری در بورس ترکیه می شود ، تقریباً همه به ذهنشان بورس سهام خطور می کند. بورس اوراق بهادار که بخش جدایی ناپذیری از اقتصاد جهانی و بازارهای مالی امروز است ، از قرن 17 و 18 شروع به گسترش کرد. با این وجود ، ابزارها و کالاهای مختلف قرضه از زمان های اولیه تاریخ که هنوز مفهوم بورس وجود نداشت ، در بسیاری از نقاط جهان در بازارهای سهام دست به دست هم می دهند.

طبق منابع مختلف ، اوراق بهادار مربوط به ابزارهای بدهی عمومی و خصوصی در بورس سهام Antewerp در بلژیک بود که در سال 1531 تأسیس شد و به عنوان اولین بورس عادی در جهان در نظر گرفته شد. بورس اوراق بهادار آمستردام که در سال 1602 تأسیس شد نیز نخستین بورس اوراق بهادار است که ما آن را می شناسیم. بورس کالای شیکاگو که در قرن نوزدهم تأسیس شده است ، اولین بورس کالا به معنای مدرن است که از بازارهای نقدی و آتی تشکیل شده است.

اولین بازار بورس در ترکیه در چاودارحیصار منطقه ی کوتاهیا درسالهای پایانی دویست سال پس از میلاد مسیح و به دستوردیئولئتیانوس امپراطور رم تاسیس شد. این بنا با نام Aizanoi در آن زمان به عنوان بازار گندم استفاده می شد و قیمتهای تعیین شده بر روی سنگهای این مکان حک می شد.

بورس اوراق بهادار استانبول در سال 1926 تاسیس شد و در سال 2013 با ادغام بورس طلا و بورس معاملات مدت دار و آتی، بورسا استانبول به کار خود ادامه داد.

اکنون در عصر فضای مجازی شما به سادگی تاریخچه ی سهام بورس می توانید از طریق اینترنت بر ابزارهای سرمایه گذاری بورس استانبول دسترسی داشته باشید. بوسیله ی اکرانهای پیشرفته ای که توسط شرکتهای واسطه توسعه یافته است، به راحتی می توانید دستورات خود را ارائه نمایید.

بازار سهام ( بورس) چیست؟

بورس اوراق بهادار یک نام عمومی است که به بازارهای منظم و تحت نظارت اطلاق می شود و در آن اوراق بهادار مانند سهام ، اوراق قرضه و صندوقهای سرمایه گذاری و کالاهای منقول دیگر مانند نفت ، طلا و قهوه خرید و فروش می شوند.

بورس ها سکوهایی هستند که در آن ابزارهای سرمایه گذاری مانند کالاها یا اوراق بهادار مطابق با قوانین خاص با تطبیق خریداران و فروشندگان رد و بدل می شوند و جایی است که سرمایه گذاران سعی می کنند از طریق تغییر در معاملات کوتاه مدت و بلند مدت قیمت، سود کسب کنند.

درحالی که در بورس اوراق بهادار ، اسناد ارزشمندی از قبیل سهام ، اوراق قرضه ، قبض و صندوق های سرمایه گذاری معامله می شود ، در بورسهای تجاری فلزات گرانبها مانند طلا ، نقره ، پلاتین ، محصولات بخش انرژی از جمله نفت و گاز طبیعی ، پارتیشن های ارزی ، محصولات کشاورزی مانند قهوه ، پنبه و گندم خرید و فروش می شوند. معاملات آتی ، پیمان آتی و اختیار معامله، بر اساس دارایی زیربنایی در بازارهای معاملات مدت دار خریداری و فروخته می شوند.

چنانکه در موارد فوق نیز ذکر کردیم، ابزارهای سرمایه گذاری بسیاری در بورس های گوناگون وجود دارد. اما وقتی ازاصطلاح بورس در ترکیه استفاده می کنیم، منظور همان بورس اوراق بهاداراستانبول یا به اختصار 100 BIST می باشد.

شرایط سرمایه گذاری در بورس ترکیه

اولین کاری که سرمایه گذارانی که می خواهند در بورس کالا سرمایه گذاری کنند باید انجام دهند ، یافتن یک موسسه واسطه و افتتاح یک حساب سرمایه گذاری در بانکی است که دارای مجوز ازSPK (هیئت مدیره ی بازار بورس) است.

چگونه یک حساب برای سرمایه گذاری در بورس ترکیه باز کنیم؟

قبل از افتتاح حساب ، می توانید به وب سایت رسمی SPK (هیئت مدیره بازارهای بورس) مراجعه کرده و لیست فعلی موسسات واسطه ای و بانک هایی را مشاهده کنید که دارای مجوز SPK هستند و مجاز به تجارت در بورس کالا هستند. توصیه می شود با مقایسه شرایط خدمات کارگزاری ، کارمزد معامله ، نرخ کمیسیون و سایر هزینه ها و کسر خانه های کارگزاری در این لیست ، کارگزاری را انتخاب کنید که مناسب ترین شرایط را برای شما فراهم کند.

بسیار مهم است که کارگزاری که شما انتخاب کرده اید ، انتظارات شما را برآورده سازد ، زیرا باید تمام معاملات انجام شده در بورس کالا را از طریق کارگزاری که در آن حساب سرمایه گذاری خود را باز خواهید کرد ، انجام دهید.

حساب سرمایه گذاری شما هنگامی فعال می شود که شخصاً به شعبه ای از کارگزاری مورد نظر خود مراجعه کرده ، موافقت نامه چارچوب خدمات کارگزاری و فرم اطلاع رسانی ریسک را برای معاملات بازار سرمایه بخوانید و امضا کنید. پس از انتقال پول به حساب خود ، می توانید سفارشات خود را در سکوی سرمایه گذاری شرکت کارگزاری مذکور و تجارت در بورس کالا وارد کنید.

فرم اطلاع رسانی ریسک چیست؟

فرم های گزارش ریسک اسنادی است که برای اطلاع رسانی به سرمایه گذار در مورد خطرات مرتبط با ابزارهای مختلف بازار بورس تهیه شده است. SPK بنیاد هیئت مدیره ی بازار بورس ، تفهیم و امضاء فرم های گزارش ریسک توسط سرمایه گذارانی که می خواهند حساب سرمایه گذاری باز کنند را اجباری کرده است.

کلیه سرمایه گذاران که یک حساب سرمایه گذاری باز می کنند، باید فرم گزارشگری ریسک عمومی ابزار بازار سرمایه را امضا کنند. به علاوه سرمایه گذارانی که می خواهند در ابزارهای مشتق و ضمانت سرمایه گذاری کنند باید فرم های اعلام خطر مربوط به ابزارهای مشتق و ضمانت نامه را نیزامضا کنند.

تجارت در بورس کالا چگونه است؟

سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار سفارشات خرید و فروش خود را از طریق سکوی معاملات آنلاین سرمایه گذاری ارائه شده توسط کارگزاری انجام می دهند و معاملات یا خرید و فروش زمانی انجام می شود که سفارشات به طور خودکار بر اساس مقدار و قیمت، مطابقت داشته باشند. ارسال سفارشات را می توان از طریق تلفن و فکس یا به صورت حضوری انجام داد.

برای اینکه سفارش خرید منتقل شده توسط یک سرمایه گذار تحقق یابد ، یک سفارش فروش برای تحقق این سفارش و در همان قیمت باید به بورس ارسال شود. اجرای سفارشات در بورس کالا به همخوانی تقاضا و عرضه بستگی دارد. بسته به ترجیح سرمایه گذار،عرضه ی سهام و سفارش های انجام نشده در پایان روز لغو می شوند یا در انتظار خریدار می مانند.

چگونه می توان در بورس کالا درآمد کسب کرد؟

اگر می خواهید پس انداز خود را در بورس کالا سرمایه گذاری کرده و از درآمد منفعل خود سود بیشتری کسب کنید ، به جای اینکه پس انداز یا پول کلان خود را در حساب های سپرده گذاری بلند مدت به عنوان منبع درآمد منفعل نگه دارید ، می توانید یک حساب کاربری سرمایه گذاری را در یک کارگزاری بورس باز کنید و ابزارهای سرمایه گذاری خریداری کنید که انتظار دارید افزایش قیمت داشته باشد.

اگر قیمت سهام خریداری شده برای سرمایه گذاری در بورس ترکیه مطابق با برآوردهای شما افزایش یابد ، می توانید با فروش سهام در قیمت مورد نظر خود سود کسب کنید و سود خود را محقق کنید.

اگر با متنوع کردن سرمایه گذاری ها ، یک سبد متعادل ایجاد کنید ، می توانید با توزیع آنها مدیریت کنید تا خطرات خود را به حداقل برسانید و سود خود را به حداکثر برسانید. برای اینکه بتوانید هنگام خرید سبد سرمایه گذاری خود ، تخمین های دقیقی در مورد قیمت سهم کسب کنید ، باید مدتی بر حرکت قیمت سهام معامله شده در بازار نظارت داشته باشید و با دقت تحقیق در مورد داده های مالی شرکت ها ، انتظارات رشد و سودآوری آنها را انجام دهید.

قیمت سهام چگونه محاسبه می‌شود

این روزها بحث‌های زیادی درباره‌ی سهام و سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار می‌شنویم. بنابراین داشتن اطلاعاتی درباره‌ی بازار سهام و مهم‌تر از آن، روش‌های تعیین قیمت سهام بسیار مفید خواهد بود.

شرکت‌ها و سازمان‌های امروزی به سرمایه‌های هنگفتی نیاز دارند که فراتر از دارایی‌های یک یا چند نفر است. بازار سهام به جذب سرمایه و تأمین مالی این شرکت‌ها کمک می‌کند. همچنین سرمایه‌گذاران همگی و به طور جمعی ارزش سهام این شرکت‌ها را تعیین می‌کنند. وقتی عده‌ی انبوهی هر یک برای خود اقدام به ارزش‌گذاری سهمی می‌کند، قیمت سهام آن شرکت به قیمت ایده‌آل نزدیک می‌شود. این مقاله را بخوانید تا با نحوه‌ی ارزش‌گذاری آن آشنا شوید.

تاریخچه‌ی بازار سهام

در گذشته‌ی دور شرکت‌ها فقط با پول صاحبان شرکت راه‌اندازی و اداره می‌شدند. کسب‌وکارهای کوچک به سرعت رشد کرده و تنها با تکیه بر سودآوری‌شان به حیات خود ادامه می‌دانند. اما ممکن نیست بتوان همه‌ی کسب‌وکارها را تنها با بهره گرفتن از آورده‌ی بنیان‌گذاران راه‌اندازی کرد. مثلا برای ساختن یک کارخانه به پول هنگفتی نیاز دارید! اگر بانک‌ها به شما وام ندهند و نتوانید از دوست و آشنا هم چنین پولی قرض بگیرید، چه خواهید کرد؟
با آغاز اکتشافات اروپاییان در قرن ۱۵ و ۱۶ میلادی، نیاز آنها به پول افزایش پیدا کرد، اما پادشاهان علاقه‌ای به پشتیبانی از آنها نداشتند. مالکین و ثروتمندان با بهره‌های بالا حاضر به دادن وام بودند. بنابراین آنها تصمیم گرفتند از مردم عادی کمک بگیرند. و به این ترتیب شرکت هلندی هند شرقی، در سال ۱۶۰۲ نخستین شرکت سهامی‌ای بود که اوراق سهامش در بازار سهام آمستردام منتشر و معامله شد.

سهام چیست؟

برگه‌ی سهام یک شرکت شما را به نسبت میزان سرمایه‌گذاری‌تان (خرید برگه سهام) در سود آتی آن شرکت سهیم می‌کند. مثلا اگر شما یک سهم را از سهام شرکت اپل بخرید، با توجه به تعداد سهام ۱ میلیاردی آن، به اندازه یک میلیاردم از سود سالانه‌ی شرکت اپل نصیب شما خواهد شد.

فهرست شرکت‌ها

شرکت‌های عرضه‌کننده‌ی سهام در قالب فهرست شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار سهام (و یا بورس اوراق بهادار) معرفی می‌شوند. پذیرش این شرکت‌ها دارای شرایطی بوده و آنها را موظف به ارائه و انتشار کلیه‌ی اطلاعات مهم و اثرگذار به عموم مردم می‌کند. در مقابل نام (یا نماد) این شرکت‌ها در تابلوی سهام تاریخچه ی سهام بورس قرار می‌گیرد و هر سهمی که توسط بازدیدکنندگان بازار خریداری شود به تأمین مالی آنها کمک خواهد کرد. پدیدار شدن سهام یک شرکت برای نخستین بار در بازار سهام، «عرضه‌ی اولیه» نام دارد.

کارگزاران سهام

کارگزاران سهام بین شرکت‌های پذیرفته‌شده (فروشندگان) و خریداران رابطه برقرار می‌کنند (همانند یک فروشگاه اینترنتی). معامله‌ی میلیون‌ها سهم در روز، مواجهه‌ی مستقیم شرکت‌ها با خریداران را غیرممکن کرده است. بنابراین کارگزاری‌ها به عنوان رابطی بین شرکت‌ها و خریداران بالقوه عمل می‌کنند.

ارزش‌گذاری سهام

مفاهیم اولیه

یکی از مفاهیم پایه‌ای در تعیین ارزش یک سهم «سود هر سهم» یا همان EPS است. همان‌طور که از نامش پیداست مقدار سود متعلق به یک سهم شرکت، از تقسیم کل سود سالانه‌ی شرکت بر تعداد سهام شرکت به دست می‌آید. مثلا اگر شرکتی ۱ میلیون سهم داشته باشد و سود سالانه‌ی آن ۵ میلیون تومان باشد، از تقسیم ۵ میلیون بر ۱ میلیون به سود ۵ تومانی برای هر سهم می‌رسیم.

محاسبه‌ی قیمت سهام

برای بررسی میزان پول لازم برای خرید ۱ سهم از شرکت کافیست سود سال‌های آینده را جمع کنید:

قیمت سهام = EPS سال اول + EPS سال دوم + …

البته می‌دانیم که ارزش ۱ تومان امروز با ۱ تومانِ ۱۰ سال بعد یکی نیست. به دلیل نرخ سود (i)، پول شما پس از ۱۰ سال ارزش کمتری خواهد داشت. پس فرمول پیشین نیاز به بهبود دارد:

… + (۲^(EPS ÷ (i+۱ سال دوم) + ((EPS) ÷ (i+۱ سال اول)) = قیمت سهام

حالا که بحث کمی پیچیده شد، کار را ساده می‌کنم و راه میانبری برای دو وضعیت نشان می‌دهیم:
۱. شرکت‌های بالغ به حدی بزرگ شده‌اند که به سختی و کندی رشد می‌کنند

نرخ سود ÷ EPS = قیمت سهام

نرخ سود مورد انتظار را می‌توان با توجه به میزان ریسک مربوط به شرکت، ریسک بازار و نرخ سود درازمدت اعلام‌شده توسط دولت محاسبه کرد.
قیمت سهام این شرکت‌ها معمولا به کندی تغییر می‌کند. تنها تغییر نرخ سود رسمی، ریسک‌های مربوط به شرکت (مثل سیل یا حمله‌ی آفات برای شرکت‌های حوزه‌ی کشاورزی) و یا تغییر ریسک بازار (مانند بحران مالی سال ۲۰۰۸) است که باعث تغییر قیمت قابل توجه می‌شود. اما در شرایط عادی هیجان چندانی وجود نخواهد داشت.

۲. شرکت‌های در حال رشد

(نرخ رشد مورد انتظار شرکت – نرخ سود) ÷ EPS سال بعد = قیمت سهام

اجازه دهید از یک مثال ساده استفاده کنیم. فرض کنیم EPS سال آینده شرکتی ۴۸ تومان است، نرخ سود مورد انتظار را با توجه به ریسکی که برای آن محتمل می‌دانیم، ۲۰ درصد در نظر می‌گیریم و نرخ رشد سالانه‌ی شرکت هم ۵ درصد است. بنابراین طبق فرمول، قیمت ایده‌آل سهام ۳۲۰ تومان خواهد بود:
۳۲۰ = (۵٪ – ۲۰٪) ÷ ۴۸
اما نرخ رشد (در اینجا ۵٪) را چگونه پیدا کنیم؟

یافتن نرخ رشد

برای یافتن نرخ رشد شرکت، سود آن در سال آینده و سال‌های بعدی، روش علمی دقیق و پاسخ کاملی وجود ندارد. به همین دلیل ما به بازار سهام نیاز داریم. در این بازار همه‌ی بازیگران هوش‌شان را به کار می‌گیرند تا میزان نرخ رشد شرکت‌ها و در نتیجه قیمت فعلی سهام آنها را کشف کنند.
برای تحقق پیش‌بینی جامع و روشن کردن مسیر آینده، همیشه به داده‌های جدید و پروژه‌های پیش‌ِ رو نیاز داریم. مثلا اگر شرکتی مدیر خلاق و باهوشی استخدام کند، آینده‌ی روشنی را برایش پیش‌بینی می‌کنیم. اطلاعات سودمند دیگری هم برای سرما‌یه‌گذاران وجود دارد؛ از جمله:
۱. صورت‌های مالی دوره‌ای شرکت‌ها که شِمایی از شرایط کاری و مالی شرکت به ما می‌دهد
۲. صورت‌های مالی شرکت‌های مشابه (شرکت‌های یک صنعت) یا شرکت‌های اثرگذار بر شرکت مورد نظر. مثلا اگر شرکت‌های تولید و عرضه‌ی فلزات اساسی دچار مشکل شوند، می‌توان انتظار بروز مشکل را در شرکت‌های تولیدکننده‌ی انواع محصولات فلزی و آلیاژها داشت.
۳. تغییر روند‌ها. مثلا وقتی گزارشاتی مبنی بر میل روزافزون مردم به استفاده از گوشی‌های هوشمند دریافت می‌شود، می‌توان انتظار رشد شرکت‌های نرم‌افزاری فعال در زمینه‌های اپلیکیشن‌های موبایل را داشت.
۴. بروز تغییرات در بازارهای گسترده‌تر
۵. تغییرات در اقتصاد جهانی

پیش‌بینی شرایط بازار

بنابراین ما سعی می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم اطلاعات کسب کنیم و با تکیه بر آنها نرخ رشد شرکت و قیمت سهام آن را تعیین کنیم. مثلا اگر اخباری مبنی بر کاهش فروش آی‌پد منتشر شود، نه تنها اپل بلکه احتمالا سامسونگ هم به مشکل خواهد خورد زیرا می‌دانیم فروش گلکسی‌تبِ سامسونگ کمتر هم خواهد شد.
پیش‌بینی و تخمین نرخ رشد بیش از اینکه مبتنی بر علم باشد، یک هنر است و این کاری‌ است که میلیون‌ها نفر به طور جمعی در بازار سهام انجام می‌دهند. چون نرخ رشد بر اساس اطلاعات جدید پیوسته تغییر می‌کند، قیمت سهام هم به طور مداوم در حال تغییر است.

مزیت‌های بازار سهام

۱. راه‌اندازی کسب‌وکار: بازار سهام امکان جذب و تأمین سرمایه را از طریق فروش سهام به عده‌ی زیادی از مردم فراهم می‌کند که به معنای افزایش گزینه‌های موجود برای تأمین مالی یک کسب‌وکار است.
۲. تقسیم ریسک: در بازار سهام ریسک یک شرکت را میان انبوهی از مردم (سهام‌داران) تقسیم می‌کنید. چون افراد بخش کوچکی از سهام یک شرکت را در اختیار دارند، در صورت ورشکستگی آن شرکت هر کس به اندازه‌ی میزان سهام خود متضرر می‌شود.
۳. پیش‌بینی جمعی ارزش سهام

وارن بافِت می‌گوید:

«بازار سهام در کوتاه‌ مدت یک ماشین نظرسنجی و در درازمدت یک ترازوی دیجیتال است.»

تاریخچه بورس

A pedestrian walks past a stock indicator board for the Tokyo Stock Exchange being displayed in a window of a securities company in Tokyo on October 1, 2018. - Japanese shares powered to a new 27-year high تاریخچه ی سهام بورس on October 1 after the US and Canada clinched a long-awaited trade deal, but other Asian equity markets struggled in subdued holiday trading.

بورس چیست ؟ بورس از کجا آمده است ؟ فلسفه کلیدی شکل‌گیری بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است. بورس با تجمیع سرمایه‌های جزئی و پراکنده، سرمایه‌گذاری‌های مهم و کلان را میسر می‌سازد و تأثیرات بسزایی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه و پیشرفت صنایع و آبادانی کشور می‌گذارد و درعین‌حال سود و منافع برای سهامداران ایجاد می‌کند.

تاریخچه پیدایش واژه بورس به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه‌ شهری در شمال غربی بلژیک، در مقابل خانه‌ بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند و به خریدوفروش کالاهای خود براساس حراج می‌پرداختند

پیشینه‌ تاریخی واژه بورس

واژه «بورس» مانند هر کلمه‌ای، دارای یک پیشینه‌ تاریخی است. برای مثال واژه‌ بانک از آنجا پدید آمد که در اروپا افراد برای انجام مبادلات پولی خود روی نیمکت‌های میدان‌های قدیمی شهر می‌نشستند و پول‌های خود را مبادله می‌کردند. ازآنجا که لغت «بَنک» در زبان ایتالیایی به معنی نیمکت است، بعدها مراکزی که وظیفه‌ انجام مبادلات پولی را بر عهده گرفتند به بانک معروف شدند.تاریخچه ی سهام بورس

به اعتقاد اغلب کارشناسان، تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه‌ شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه‌ بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند و به خریدوفروش کالاهای خود بر اساس حراج می‌پرداختند. از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت می‌کردند و به‌تدریج شکل توسعه‌یافته‌تر و مسقف به خود گرفت، به بورس می‌گفتند.

نخستین مرکز معاملات بورس در جهان – ساختمان تاریخی بورس در بلژیک

در آن زمان، این مکان‌ها از نظم و انضباط خاصی برخوردار نبود و هر کسی می‌توانست در آنجا به فعالیت‌ بپردازد، اما به‌مرورزمان و رفته‌رفته، نظم و انضباط خاصی در این مکان‌ها حاکم شد؛ به‌نحوی‌که پس از مدتی، فقط بازرگانان، صرافان و دلالان بودند که اجازه داشتند در این مکان‌ها خریدوفروش کنند. درگذر زمان، تالارهای مسقف بورس شکل گرفت و بازرگانان که تا پیش از آن، در هوای آزاد خریدوفروش می‌کردند، برای خریدوفروش به این تالارها می‌رفتند. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به‌عنوان تاریخ رسمی تأسیس بورس در دنیا معرفی می‌کنند، اگرچه همان‌طور که گفتیم، پیشینه آن به قبل‌ از آن تاریخ و به قرن پانزدهم میلادی در بلژیک برمی‌گردد.

اولین‌های فروش سهام در بورس

در زمان‌های گذشته، بازرگانان همواره به دنبال آن بودند تا ضرر و زیان‌های احتمالی ناشی از تجارت خود را کاهش دهند. شراکت، راهی بود که می‌توانست ریسک کسب‌وکار آن‌ها را کاهش دهد؛ چون با شریک شدن چندین فرد در یک کسب‌وکار، سود و زیان‌های احتمالی آن کسب‌وکار بین شرکا تقسیم می‌شد. این تجربه، به‌تدریج به تشکیل شرکت‌های سهامی منجر شد. در این شرکت‌ها، هر یک از شرکا به نسبت سهمی که در شرکت داشت، در منافع یا ضررهای احتمالی شرکت سهیم می‌شد. اولین شرکت سهامی با نام ماسکوِی (Muscovy) در سال ۱۵۵۳ میلادی، با مشارکت عده‌ای از تجار در روسیه ایجاد شد. گسترش مبادلات تجاری در جهان، نیاز به ‌های بیشتر و شرکای بیشتری را آشکار کرد. پیدا کردن شرکای متعدد برای سرمایه‌گذاری در یک کسب‌وکار، به مراکزی نیاز داشت که بتواند در واقع‌بین دارندگان سرمایه و متقاضیان سرمایه، ارتباط برقرار کند. این مراکز، به نام «بورس» معروف شدند. شرکت‌ها با فروش سهام خود در بورس، در واقع سرمایه‌گذاران و شرکای بیشتری را برای مشارکت در کسب‌وکار خود، پیدا می‌کردند.

تصویری از مرکز معاملات بورس آمستردام

اولین بورس جهان در آمستردام

اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر «آمستردام» هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد. فعالیت‌های مرتبط با بورس در شهر لندن از اوایل قرن هجدهم میلادی و در قهوه‌خانه‌ها شروع شد. این فعالیت‌ها در سال ۱۷۷۳ میلادی و با خرید ساختمان مستقل توسط معامله‌گران وارد فصل جدیدی شد. درنهایت در سوم مارس سال ۱۸۰۱ میلادی، بورس لندن فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. اما بورس نیویورک به‌عنوان سومین بورس بزرگ در گستره تاریخ، فعالیت خود را در ۱۷ می ۱۷۹۲ آغاز کرد و ۲۴ کارگزار بازار سهام در خیابان وال‌استریت نیویورک و زیر درخت نارون بزرگی دورهم جمع شدند و توافق‌نامه‌ای را امضا کردند. آن‌ها در هشت مارس ۱۸۱۷ با تنظیم اساسنامه شروع به کار بورس نیویورک را رسمیت بخشیدند.

در حال حاضر بازار بورس نیویورک، بزرگترین بازار بورس، از نظر میزان معاملات و ارزش بازار سرمایه در جهان است. با شروع فعالیت بورس‌های بزرگ جهان، به‌تدریج سایر کشورها نیز دارای بورس شدند تا آنجا که امروز کمتر کشوری را می‌توان یافت که بورس نداشته باشد.

بورس در ایران

بورس در ایران، چگونه شکل گرفت؟

مطالعات اولیه درباره تأسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵هجری‌شمسی برمی‌گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ تأسیس بورس در ایران، اساسنامه‌ داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد، اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملاً موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تأخیر افتاد.

در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شدبالاخره در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه‌ صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت‌‌نامه‌ اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد. در اواخر همان سال یعنی سال ۴۱، هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیر کل این بورس برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد. حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی که بزرگ‌ترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می‌رفت، به‌طور رسمـی فعالیت خود را آغاز کـرد.

سابقه ۴۷ ساله بورس در ایران

بورس اوج و فرودهای بسیار زیادی را تجربه کرده است. از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، تعداد شرکت‌ها و موسسه‌های پذیرفته‌ شده در بورس اوراق بهادار تهران از ۱۰ بنگاه اقتصادی با سرمایه ۶/۲ میلیارد ریال به ۱۴۲ شرکت با بیش از ۳۰۸ میلیارد ریال افزایش یافت. با پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده از ۱۰۵ شرکت، به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ تقلیل یافت.

علت این امر، تملک بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی توسط دولت بوده است.(در اثر ملی شدن بانک‌ها، بیمه و برخی صنایع کشور، تعداد زیادی از بنگاه‌های اقتصادی پذیرفته‌شده در بورس از آن خارج شدند) رکود شدید بازار بورس در طی هشت سال جنگ تحمیلی نیز از وقایع مهم بورس ایران محسوب می‌شود.

در حال حاضر، چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند:

• بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خریدوفروش می‌شود.
• فرا بورس ایران که در آنجا هم سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد.
• بورس کالای ایران که در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و… خریدوفروش می‌شود.
• در نهایت بورس انرژی که به‌تازگی تأسیس ‌شده و در آن، حامل‌های انرژی با محوریت برق، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی، خرید و فروش شود.

این سری آموزش ها برای آشنایی شما با بورس و سرمایگذاری در آن ، ادامه خواهد یافت، امیدواریم که مسمر ثمر باشد.

مفاهیم: بورس چیست؟

بازار پولی که عمدتا توسط نظام بانکی یک کشور اداره می‌شود که مهمترین کارکرد آن تامین اعتبارات کوتاه مدت است و بازار سرمایه که کارکرد اصلی آن تامین مالی بلند مدت مورد نیاز در فعالیت‌های تولیدی و خدماتی مولد می‌باشد.

بورس (Bourse) کلمه‌ای فرانسوی است که معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می‌باشد.

بورس، نهاد سازمان یافته‌ای است که از جمله نهادهای عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب می‌شود و در کنار سایر موسسات و سازمانها، وظایف چندگانه‌ای را برعهده دارد.

کارکردهای اساسی بورس مدیریت انتقال ریسک و توزیع آن، شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و همچنین یکی از کارکردهای مهم آن جمع آوری سرمایه‌ها و پس اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز فعالیتهای اقتصادی است.

تاریخچه تاسیس اولین بورس به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده در کشور هلند بر می‌گردد. اما بورس به صورت مدون از دو قرن پیش شروع به فعالیت کرده است در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ابزارهای الکترونیکی بیشتر معاملات در بورس از طریق رایانه صورت می‌گیرد.

بورس زیر نظر نهاد واحد نظارتی که معمولا سیاست‌های آن توسط بالاترین مراجع ذیربط دولتی در هر کشور اعمال می‌گردد که با حضور و مشارکت فعال بخش خصوصی ایجاد می‌شود و اتاق پایاپای که تضمین و تسویه قراردادها را بر عهده دارد از جمله مهم‌ترین بخش‌های آن محسوب می‌شود. فعالیت می‌کند. علاوه برآن واحد نظارت داخلی (در داخل بورس) هیات بازرسین و داوری ارکان اصلی ساختار بورس را تشکیل می‌دهند.

بورس کالا (Commodity Exchange) یک بازار متشکل و سازمان یافته‌ای است که بطور منظم کالای معینی با ساز و کاری خاص مورد معامله قرار می‌گیرند.

امروزه طبقه‌بندی‌های متعددی برای یک بورس کالایی وجود دارد. اما گسترش بازارهای بخش مالی و حقیقی اقتصاد سبب شده چندین نوع از بررسیها در قالب یک تشکل متمرکز قرار داشته باشند.

عموما بورس‌های کالایی را در مقابل بورس‌های اوراق بهادار تعریف می‌کنند. به عبارتی هر آن چیزی که در زمینه، فلزات و مواد معدنی (کانی ها)، انرژی و محصولات کشاورزی مورد مبادله قرار می‌گیرد در زمره بورس کالایی می‌گنجد.

مهمترین مامویت بورس کالایی بر اساس گزارشات آنکتاد کمک به ساماندهی و اصلاح ساختار بازار محصولات بخش کشاورزی از طریق شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، توزیع ریسک و سیالیت در معاملات و همچنین تامین منابع مالی مورد نیاز فعالان بخش کشاورزی از طریق توسعه بازار سرمایه است که اولی در کشورهای درحال توسعه و دومی در کشورهای پیشرفته و صنعتی ملاک عمل قرار می‌گیرد.

بازار بورس چیست؟

بازار بورس مکانی است که درآن سهام شرکتهای گوناگون تولیدی خدماتی و سرمایه گذاری داد و ستد می شود. مردم به بازاربورس بازارسهام هم می گویند. اما نام رسمی و قانونی آن "بورس اوراق بهادار" می باشد که منظوراز اوراق بهادار همان برگه‌های سهام شرکتهاست. به مکانی که در آن عمل داد و ستد انجام می گیرد "تالار معاملات بورس" گفته می‌شود.

بازاربورس چه منافعی برای جامعه دارد ؟

کنترل نقدینگی درجامعه. بازار بورس یک فرصت سرمایه گذاری مطلوب برای سرمایه گذاران با سرمایه‌های اندک ایجاد می‌کند و زمینه توزیع عادلانه ثروت را مهیا می‌کند.

مزیت های کلان بازار بورس برای جامعه:

• رشد تولید نا خالص ملی و مهار تورم

• استفاده از پس اندازهای خرد وکوچک مردم

• هدایت سرمایه های سرگردان

• کمک به رشد صنعتی شدن کشور

وظیفه کارگزاریها چیست؟

از دیگرسوالات و پرسشهایی که مردم معمولی جامعه از فعالان بازارمی پرسند این است که چرا باید به کارگزاریها مراجعه کنیم؟
آیا میتوانیم خودمان مستقیما به تالاربورس برویم و سهام خریداری کنیم؟

کارگزاریها وکیل و نماینده تام الاختیار برای خرید و فروش سهام هستند و بدون واسطه آنها هیچ کس نمی تواند در تالار تاریخچه ی سهام بورس بورس خرید و فروش کند.

حضورمردم در تالار بورس الزامی نیست بلکه آنها جهت مشاهده تابلوی قیمت‌های تالار بورس و مشورت کردن با سایر سهامداران و دلگرمی دادن به یکدیگر در هنگام افت قیمت‌ها در تالار معاملات بورس حضورمی یابند.

اما حضوردر دفتر کارگزاری الزامی است و باید شخصا با به همراه داشتن شناسنامه و یک برگه فتوکپی شناسنامه و کارت ملی جهت خرید سهام شرکت دلخواه خود به کارگزاری مورد نظرمراجعه نموده و فرم مخصوص دستورخرید سهام را تکمیل نمود تا کد عملیاتی صادر شود و درمراجعات بعدی با ارایه کد کارهایمان سریع ترانجام شود.

هرشرکت سهامی به قسمت‌هایی مساوی تقسیم می‌شود که به هر یک از این قسمت‌ها یک سهم گفته می‌شود و معمولا قیمت اسمی سهم در ایران ۱۰۰۰ ریال است. اگربخواهیم سهام را براساس حقوق دارنده سهم طبقه بندی کنیم دو نوع سهم داریم:

سهامداران عادی که در واقع مالکان اصلی شرکت هستند دارای حقوق و مزایایی می‌باشند که عبارتند از:

• حق دریافت سود سهام(EPS)

• حق رای دادن درمجامع عمومی عادی و فوق العاده

• حق تقدم درخرید سهام جد ید

• حق باقیمانده دارایی پس ازانحلال شرکت

• حق اطلاع ازفعالیت های شرکت

دارندگان سهام ممتازعلاوه برمزایای فوق الذکر در هنگام انحلال شرکت نسبت به دارندگان سهام عادی در دریافت ارزش اسمی سهام خود اولویت دارند.

چه سهمی بخریم؟

باید سهام مورد نظر را پس از مشورت با تاریخچه ی سهام بورس افراد مورد اعتماد و با مطالعه و تحلیل انتخاب کرد. سرمایه گذاران در بازار سهام علاقمندند به یکی از سه شکل زیر سرمایه گذاری کنند:

• سرمایه گذاری کوتاه مدت یعنی سهام خاصی را می خرند و پس از ۳ الی ۴ ماه می فروشند.

• سرمایه گذاری میان مدت که سهام خود را به مدت یکسال نگه می دارند و بعد تصمیم می گیرند که کدام را بفروشند و کدام را نگه دارند.

• سرمایه گذاران بلند مدت که بیش ازیکسال سهام خود را نگه می دارند.

البته گروهی هم هستند که هرهفته سهام قبلی را می‌فروشند وسهام جدیدی می‌خرند که اصطلاحا به نوسان گیر مشهورند.

بازار سرمایه یکی از ارکان مهم اقتصاد در جامعه است که از آن به عنوان دماسنج اقتصاد یاد می‌شود. شما تا به حال تا چه حد با این بازار آشنایی داشتید؟ آیا در این بازار سرمایه گذاری کرده‌اید؟

ما برای اینکه شما را بیشتر با این بازار آشنا کنیم شماری از اصطلاحات رایج و واژه‌های مصطلح در بورس را گردآوری کرده‌ایم: