الگوهای کنترل ریسک

خدمات ارزیابی ریسک

ارائه الگوی مطلوب مدیریت ریسک مخاطرات طبیعی (زلزله) در مناطق روستایی: مطالعه موردی روستاهای استان قزوین

1 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 دانش‌آموخته دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

عملیاتی شدن اهداف مدیریت ریسک زلزله در عرصه‌های فضایی روستایی مستلزم داشتن فرآیند و الگوی مطلوب مدیریت است. از این­رو، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی مطلوب مدیریت ریسک مخاطرات طبیعی (زلزله) در مناطق روستایی و با استفاده از مدل‌های ریاضی، برنامه‌ریزی مدیریت راهبردی (SMP) و برنامه‌ریزی مدیریت راهبردی کمی (QSMP) انجام شد. روش تحقیق از نوع توصیفی‌ـ کاربردی و شیوۀ جمع‌آوری اطلاعات نیز به دو صورت کتابخانه‌ای و میدانی بود. نخست، به‌منظور رتبه‌بندی ریسک آسیب‌پذیری منطقه مورد مطالعه، نوزده شاخص مناسب (همچون کیفیت مساکن، قدمت ساختمان‌ها، تراکم جمعیت، بزرگای زلزله) شناسایی و وزن‏دهی شدند و با گردآوری آمار و اطلاعات آنها، تحلیل داده‌ها صورت گرفت. سپس، دیدگاه پاسخ‏گویان شامل ۳۸۶ نفر از سرپرستان خانوارهای روستایی و ۲۹ نفر از اعضای نهادهای محلی در 29 روستای نمونه شهرستان منتخب از استان قزوین و همچنین، دیدگاه پانزده متخصص در زمینه مدیریت زلزله و برنامه‌ریزی برای کاهش آسیب‌پذیری، با بهره‌گیری از ۶۹ گویه در قالب پرسشنامه، دریافت، توصیف و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که الگوی مطلوب یکپارچه و پایدار مدیریت ریسک زلزله در مناطق روستایی (با اختصاص صد درصد امتیاز) مشتمل بر سه مرحله قبل (ارزیابی، پیشگیری و کاهش) با کسب پنجاه درصد، حین (پاسخ اضطراری و بازتوانی اولیه و ارزیابی) با ۲۱ درصد و بعد (بازسازی و پاکسازی، بازتوانی و ارزیابی) با ۲۹ درصد از کل امتیازات است. سرانجام، شناخت و ارتقای مؤلفه‌های مبنایی مدیریت ریسک زلزله به‌عنوان عناصر کلیدی در هر کدام از مراحل مدیریت ریسک زلزله مورد تأکید قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.15633322.1399.23.4.2.8

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Presetting a Desirable Pattern of Natural Hazard Risk Management (Earthquake) in Rural Areas: A Case Study of Villages in Qazvin Province of Iran

نویسندگان [English]

• M. Parishan 1
• L. Dayyani 2

The operationalization of earthquake risk management objectives in rural areas requires a desirable management process and pattern. Therefore, this study aimed to desirable pattern of natural hazard risk management (earthquake) in rural areas using mathematical models, strategic management planning (SMP) and quantitative strategic management planning (QSMP). It was a descriptive and applied research, the required information of which were collected in both library and field methods. Initially, 19 appropriate indicators (such as housings quality, buildings age, population density, earthquake magnitude) were identified and weighted to rank the risks of vulnerability in the studied area and the data were analyzed after collecting their statistics and information. Then, the perspectives of respondents including 386 household members and 29 individuals from the local institutions (rural council and administrator) in 29 sample villages from a selected county in Qazvin province of Iran as well as the views of 15 specialists on management of earthquake risk and planning to reduce vulnerability were received, described and analyzed through 69 items within a questionnaire. The results showed that the desired integrated and sustainable pattern of earthquake risk management in the rural areas (with 100 percent allocation of scores) consisted of three stages including before (evaluation, prevention and reduction) with 50 percent, during (emergency response and initial rehabilitation and evaluation) with 21 percent and after (reconstruction and cleaning, rehabilitation and evaluation) with 29 percent of the total scores. Finally, understanding and promoting the basic components of earthquake risk management as key elements in each stage of earthquake risk management were emphasized.

لزوم تغییر الگوی مدیریت ریسک بانک‌ های ایرانی

یک کارشناس ارشد بین‌ المللی نظام بانکی بر لزوم تغییر الگوی مدیریت ریسک در بانک‌ های ایرانی تاکید کرد.

جاپ ون دیجک شریک تجاری موسسه فیلیپ سیدنی در دومین روز از بیست و هفتمین همایش سالانه سیاست های پولی و ارزی در سخنانی درباره نحوه اجرایی کردن گزارشگری مالی (IFRS)، بازل و تطبیق با استانداردهای بین المللی گفت: برای ایجاد اعتبار باید صبور باشید؛ اعتبار به کندی حاصل می شود و خیلی زود از بین می رود.

به گزارش ایبنا، وی با اشاره به فرصت ۵ ساله بانک مرکزی به بانک ها برای انطباق با استانداردهای بین المللی گفت: الگوی مدیریت ریسک بانک های ایرانی باید به طور کامل تغییر کند.

این کارشناس ارشد بانکی اجرای گزارشگری مالی بین المللی IFRS در بانک های ایرانی را تغییری بسیار بزرگ توصیف کرد و بر هماهنگی و همگرایی بیشتر بخش های مالی و ریسک بانک ها تاکید کرد.

ون دیجک با بیان اینکه مطالبات مشکوک الوصول بانک ها نباید بیش از ۵ تا ۱۰ درصد باشد، گفت: در صورتی که مطالبات مشکوک الوصول بیش از ۱۵ درصد باشد، این سوال مطرح خواهد شد که آیا ادامه کار برای بانک ممکن است یا نه؟

وی با اشاره به سخنان روز گذشته غلامعلی کامیاب معاون ارزی بانک مرکزی درباره لزوم همکاری بانک های اروپایی با بانک های ایرانی به ویژه بعد از خروج نام ایران از فهرست سیاه FATF اظهار داشت: نگاه آقای کامیاب به نیمه پر لیوان است اما اگر بخواهیم به نیمه خالی لیوان نیز نگاه کنیم، باید توجه داشته باشیم که بانک های ایرانی هنوز به رتبه بندی های بالای بین المللی دست پیدا نکرده اند؛ هر چند من نیز اعتقاد دارم که باید به نیمه پر لیوان نگاه کرد.

ارزیابی و مدیریت ریسک

امروزه استفاده از روشهای ارزیابی ریسک در صنایع مختلف رو به گسترش است به طوریکه در حال حاضر بیش از 70 نوع مختلف کیفی وکمی روش ارزیابی ریسک در دنیا وجود دارد. این روش ها معمولا برای شناسایی ،کنترل و کاهش پیامدهای خطرات به کار میرود. عمده روش های موجود ارزیابی ریسک روشهای مناسب جهت ارزیابی خطرات بوده و نتایج آنها را می توان جهت مدیریت و تصمیم گیری در خصوص کنترل و کاهش پیامدهای آن بدون نگرانی به کار برد، هر یک از صنایع بسته به نیاز خود می تواند از روش های مذکور بهره لازم را کسب کند. این روشها نسبت به یکدیگر دارای مزایا و معایب مختلف میباشد. لذا یکی از وظایف سیستم های ایمنی و بهداشت موجود در هر صنعت (HSE) بررسی کلیه روش های ارزیابی ریسک ها و خطرات و انتخاب روش مناسب جهت اجرا در صنعت و سازمان مطبوع خود می باشد. بطور کلی میتوان گفت که از نوع روش استفاده شده در ارزیابی ریسک و عمق ارزیابی آن تا حدی میتوان به توانایی سیستم ایمنی موجود و در نتیجه نحوه مدیریت ایمنی در صنعت مذکور پی برد.

معمولا سطح ریسک قابل قبول برای هر سازمان یا هر فرد متفاوت بوده و بستگی به منابع مالی و اقتصادی،محدودیت های تکنولوژیکی عوامل انسانی مجرب ،صلاحدید وتصمیم مدیریت و ریسکهای زمینه ای مثل ریسک های مخفی دارد.

سازمان ها معمولا نیاز به سیستمی دارند که علاوه بر ارزیابی فعالیت ها و فرآیند شان بتواند در خصوص وضعیت ریسک ،تعیین معیارهای ریسک قابل تحمل و مشخص نمودن دقیق ریسک دقیق فرآیندهایشان ، و… آنان را رهنمون الگوهای کنترل ریسک نماید که بسته به پیچیدگی فعالیت هر صنعت نوع سیستمی که بتواند آنان را به هدف مذکور برساند متفاوت است.لذا سازمان ها باید بتوانند از نوع روشهای ارزیابی ریسک یکی یا تلفیقی از چند مورد را انتخاب نمایند. در برخی از موارد و جهت پاره ای از فرآیندهای حساس به خصوص در صنایع شیمیایی تولید محصولات انفجاری و احتراقی بایستی قبل از تعیین نوع روش کلیه روش ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و بهترین روش با توجه به منابع مالی ،نیاز به اطلاعات کیفی یا کمی و یا کیفی و کمی ،محدودیت زمان ، محدودیت نیروی انسانی کارآزموده ، نوع کاربرد روش شناسایی ریسک ، مزایا و معایب هر یک از سیستم های مذکور انتخاب نمایند.

اصولا تجزیه تحلیل سیستم ها یک روش پر مهارت بوده و بایستی توسط تیم کاملی از کارشناسان که نسبت به سازمان مورد نظر شناخت کامل دارند صورت پذیرد. انتخاب درست روش شناسایی ریسک به کارایی روش انتخابی و تعیین دقیق ریسک ها می انجامد ، همچنین در صورتیکه ریسک هر فرآیند به درستی شناخته شده باشد تعیین ریسک قابل قبول و اقدامات اصلاحی جهت کاهش ریسک ملموس تر است.

مراحل ارزیابی سیستم:

ارزیابی سیستم دارای سه عنصر اصلی است:

• شناسایی خطرات
• ارزیابی ریسک خطرات شناسایی شده
• ارائه پیشنهاد هایی برای اقدامات ایمنی

برنامه ریزی برای انجام واکاوی ایمنی :

• آنچه باید ارزیابی شود با در نظر گفتن محدودیت ها و فرضیات
• هدف ارزیابی (یافتن راههایی برای افزایش ایمنی و یا کلی ایمنی)
• انتخاب روش و دستورالعمل

شناسایی خطرات

هنگامی که یک روش ویژه به کار برده می شود در برخی از خطرات شناسایی شده که ممکن است برخی از خطرات دیگر از نظر دور بمانند شناسایی در ارزیابی بخش اصلی و کشف منابع عمده خطر و عواملی که ممکن است به عنوان آغازگر و چاشنی بروز حادثه عمل میکند باید هدف اصلی باشد.

ارزیابی ریسک

ارزیابی ریسک به دو روش صورت می گیرد:

کمی: احتمال وقوع یک حادثه خاص و پیامدهای آن محاسبه یا برآورد می گردد و سپس از معیار عددی بدست آمده برای قضاوت در مورد پذیرفتنی بودن ریسک خطرات استفاده می شود. انجام برآورد عددی مشکل است لذا روش کیفی کاربرد بیشتری دارد.

پیشنهاد اقدامات ایمنی

شدت و احتمال وقوع شاخص مناسبی را برای تعیین اولویت های خطر فراهم می نماید هر چه احتمال وقوع کوچک باشد خطر پذیرفتنی تر است. هر اندازه از عمر سیستم گذشته باشد انجام تغییرات برای کاهش ریسک آنها پر هزینه تر است مجموعه اقدامات از لحاظ اولویت بندی مهم هستند.

تغییر در طراحی: برای کاهش ریسک اگر نتوان خطری را در هنگام طراحی حذف نمود باید ریسک ناشی از آن خطر به وسیله گزینه های مختلف تا سطح پذیرفتنی کاهش یابد

استفاده از تجهیزات ایمنی در سیستم: اگر نتوان خطرات را حذف نمود یا ریسک آن ها را کاهش داد بایستی الگوهای کنترل ریسک با کاربرد کنترل های مهندسی و ابزارهای ایمنی آنها را کاهش داد و بهتر است بازرسی دوره ای در کارکرد و نگهداری ابزارهای ایمنی در نظر گرفته شود.

در صورتیکه کنترل ها منجر به کاهش ریسک نگردیدند باید ابزارهایی به کار گرفت که شرایط خطرناک را شناسایی کرده و با ایجاد علایم مناسب کارکنان را از خطر آگاه کند. استفاده از روش های کنترل مدیریت و اجرایی مانند تدوین دستورالعمل ها و آموزش کارکنان بهره باید برد ولیکن با توجه به اینکه نرخ خطاهای انسانی به عنوان مهم ترین عوامل بروز حوادث معمولا از نرخ وسایل الکترومکانیکی بیشتر است این اقدام کنترلی به عنوان مهمترین عامل بروز حوادث معمولا از نرخ وسایل الکترومکانیکی بیشتر است این اقدام کنترلی به عنوان کم اثر ترین وآخرین راه برای کنترل خطرات استفاده می شود.

پذیرش ریسک: بالاخره مقداری از ریسک بایستی پذیرفته شود. ارزیابی های تکمیلی، بررسی های کامل تر، وکاربرد روش های مکمل

جمع بندی: با جمع الگوهای کنترل ریسک بندی نتایج کار پایان خواهد پذیرفت که شامل یک فهرست از خطرات مشاهده شده ،پیشنهاداتی برای انجام اقدامات ایمنی و…

برنامه های ایمنی تلاش دارند تا به نزدیک ترین دز ممکن به قابلیت اعتماد صد در صد دست یابند. پس از انجام اقدامات ایمنی، می بایست نسبت به بازنگری ارزیابی ریسک اقدام گردد.

در اینجا به برخی از روش های ارزیابی ریسک مورد کاربرد در سازمان ها و صنایع، اشاره می شود:

ارزیابی مقدماتی خطر به روش PHA (Preliminary Hazard Analysis):

هدف این روش، شناسایی مناطق بحرانی در سیستم ،شناسایی نسبی خطرها و توجه به معیارهای طراحی ایمن است. در واقع این روش شناسایی خطرات اولیه می باشد که در آن از تجارب کامل ایمنی موجود استفاده شده و از معایب آن این است که نمی توان اطمینان حاصل کرد که همه خطرات کشف شده اند.

روش HAZOP :

این روش کیفی بوده و برای شناسایی ریسک های بسیار خطرناک به کار می رود و همچنین از تیمی متخصص در همه علوم بهره گرفته می شود. هدف این روش، شناسایی خطرات بالقوه فرآیند می باشد که قبل از آن نیز انحراف سیستم از اهداف تعیین شده شناسایی میگردد. این روش برای سیستم های پیچیده مناسب بوده و سخت افزار سیستم را به گونه ای جامع بررسی می نماید نتایج حاصل نیز بسیار مفصل و دقیق هستند. تیم منتخب تلفیق عبارات راهنما (هیچ،بیشتر،کمتر،معکوس)که در مورد فرآیند صادق است و با حالات مختلف و وضعیت های فرآیند (جریان ،فشار،دما و…) ارتباط پیدا می کند را از طریق طوفان ذهنی بررسی کرده و می تواند انحرافات احتمالی بدترین پیامد را دنبال نماید.

چه می شود اگر(WHAT IF METOD) :

در این روش با پرسش نتایج حاصل از وقوع یک رویداد مشخص ریسک ها شناسایی شده و روش های کنترل پیشنهاد می گردد.

هدف این روش، شناسایی اثرات رویداد های ناخواسته بر سیستم است.

ارزیابی ریسک زیر سیستم SSHA (Sub System Hazard Analysis):

برای شناسایی خطرات ناشی از طراحی سیستم های بزرگ انجام می گردد. خطاها ،نقص ها و تجهیزات ،نرم افزارها و خطاهای انسانی به صورت جداگانه یا همراه همدیگر بررسی می شوند. معمولا این روش با توجه به پیچیدگی زیر سیستم توسط سازنده وسیله مذکور صورت میگرد.

ارزیابی ریسک به روش O&SHA:

بر خلاف اغلب روش ها این روش شناسایی و ارزیابی خطرات محیط ،کارکنان و روش های انجام کار و تجهیزات به کار گرفته شده در سراسر عملکرد سیستم را انجام می دهد. روش O&SHA خطرات ناشی از انجام فعالیت ها یا وظایف افراد را شناسایی ،ثبت و ارزیابی می نماید، که شامل موارد ذیل می باشد:

• تغییرات برنامه ریزی شده سیستم
• واسطه ها و رابط های تاسیسات و دستگاه ها
• محیط های برنامه ریزی شده، وسایل پشتیبانی و دیگر تجهیزات
• توانایی فعالیت ها یا وظایف
• اثرات وظایف هم زمان و محدودیت های آن
• نیازمندی های سیستم به پرسنل ایمنی و بهداشت
• پتانسیل وقوع رویداد

ارزیابی درخت خطا FTA :

در این روش یک وضعیت نامطلوب یا بحرانی در نظر گرفته شده سپس با توجه به محیط و عملکرد سیستم همه راه هایی که می توانند سبب بروز آن وضعیت ناخواسته و نامطلوب شوند جستجو می گردد. در واقع درخت خطا یک مدل تصویری از خطا را فراهم می آورد. همچنین FTA یک مدل کیفی است که می توان آنرا به شکل کمی اجرا نمود.

روش تجزیه و تحلیل اثرات و حالات نقص FMEA :

تمرکز بر نقص هایی است که یک وضعیت غیر قابل اعتماد در سیستم را بوجود می آورد (قابلیت اعتماد دارد). جزء مورد بررسی چگونه می تواند خراب شده و یا از کار بیافتد و نتایج خرابی در سیستم مذکور چگونه خواهد بود.

غفلت مدیریت و درخت ریسک MORT:

این روش دو مفهوم را مورد بررسی قرار می دهد. ریسک های پذیرفته شده، سهل انگاری و غفلت. در این روش، رویداد اصلی همان زیان است.

روش ردیابی انرژی و ارزیابی حفاظ ها (ETBA) :

تمرکز بر وجود انرژی در سیستم و موانع موجود برای کنترل انرژی.

روش William Fine

این روش ریسک را تابعی از احتمال وقوع خطر ،پیامد ناشی از آن و میزان تماس با خطر می داند.

روش Robert N.Anderson

ارزیابی ریسک را بر اساس دو عنصر اولیه ریسک یعنی شدت آسیب و احتمال وقوع یک خطر بنا نهاده است که احتمال وقوع خطر بر اساس میزان تماس با خطر، تعداد افرادی که با خطر مواجهند، فاکتورهای محیطی و قابلیت اعتماد عملکرد ایمنی تعیین می نماید.

روش یا الگوی سازمان HSE انگلستان

این روش شامل پنج مرحله است:

• شناسایی خطرات
• چه کسی وچگونه ممکن است آسیب ببیند
• ارزیابی ریسک ناشی از خطر
• ثبت یافته ها
• بازنگری ارزیابی

روش Rolin Geronsin

این روش نیز ارزیابی ریسک را فرآیند برآورد احتمال وقوع یک رویداد واهمیت یا شدت اثرات زیان آور آن در نظر میگیرند.

روشSue cox وRobin Tait

ارزیابی ریسک را در دو بخش تجزیه تحلیل ریسک وارزشیابی ریسک در نظر می گیرند که ماتریس ارزیابی ریسک بر اساس پیامد و احتمال وقوع خطر استوار است.

روش Nick w.hurst

این روش ارزیابی ریسک را در قالب برآورد ریسک وارزشیابی ریسک مورد مطالعه قرار میدهد بطوریکه در برآورد ریسک،بزرگی ریسک ودر ارزشیابی ،میزان اهمیت ریسک تعیین میشود.

روش Milery w.merkhofer,Vinceent T.Covello

فرآیند ارزیابی ریسک شامل ارزیابی آزاد سازی (عوامل ریسک) ارزیابی تماس، ارزیابی پیامد و برآورد ریسک میدانند.

روش Lars Harms – Ringdahl

ارزیابی ریسک را تابعی از احتمال وقوع حادثه و پیامد ناشی از آن در نظر می گیرد وآنرا به صورت سه دسته ارزیابی غیر رسمی ، ارزیابی کیفی وارزیابی کمی تقسیم بندی می کند

خدمات ارزیابی ریسک

یکی از مهمترین کار هایی که مدیران موفق قبل از اقدام به کار مهمی انجام میدهند بررسی تمام جوانب آن کار و در نظر گرفتن سود وزیان آن است. مشورت در این زیمنه و کمک گرفتن از افرادی که در حوزه های مختلف تخصص دارند میتواند به آن ها دید آگاهانه تری بدهد. در ارائه خدمات ارزیابی ریسک در شرکت حسابداری آریا تهران متخصصین ما تمامی عواقب و شرایط تصمیم شما را به صورت کاملا طبقه بندی شده در اختیار شما قرار میدهند. ما در تصمیم های دشوار مالی و عملیاتی در کنار شما هستیم و با قدرت در کنارتان میمانیم تا بهترین و سودآور ترین تصمیمات را داشته باشید.

ارزیابی ریسک چیست

ارزیابی ریسک اصطلاحی است که برای توصیف فرآیند یا یک روش کلی استفاده می شود برای مثال : تجزیه و تحلیل و ارزیابی خطر مرتبط با آن خطر.

و اما اصول اصول ارزیابی ریسک شامل به ترتیب زیر است :

• مرحله 1: خطرات (یعنی هر چیزی که ممکن است آسیب برساند) را شناسایی کنید. کارفرمایان وظیفه دارند خطرات بهداشتی و ایمنی کارگران خود را ارزیابی کنند.
• مرحله 2: تصمیم بگیرید که چه کسی ممکن است آسیب ببیند و چگونه.
• مرحله 3: خطرات را ارزیابی کرده و اقدام کنید. .
• مرحله 4: از یافته ها ثبت کنید.
• مرحله 5: ارزیابی ریسک را مرور کنید.

تعریف ارزیابی ریسک

انواع خدمات ارزیابی ریسک

انواع اجزای ارزیابی ریسک شامل موارد زیر می باشد:

ارزیابی ریسک عمومی خطرات مربوط به وظایف و فعالیت های کاری را ارزیابی می کند. آنها را می توان در مکان های مختلف و توسط شرکت های مختلف برای فعالیت های مشابه استفاده کرد، بنابراین اغلب از آنها به عنوان الگوهای ارزیابی ریسک استفاده می شوند و به شما این امکان را می دهد که از تکرار در فرآیندهای مدیریت ریسک خود جلوگیری کنید.
با این وجود، هنگام استفاده از ارزیابی عمومی ریسک، توجه به این نکته مهم است که هر محل کار و فعالیت کمی متفاوت خواهد بود و هرگونه تفاوت می تواند بر صحت این ارزیابی ریسک تأثیر بگذارد. برای اطمینان از مرتبط بودن ارزیابی های عمومی و اینکه آنها در کاهش خطرات موثر هستند، باید آنها را بررسی کرده و متناسب با آنها تنظیمات را به روز کنید.

• ارزیابی خطر خاص سایت

از مهمترین انواع ارزیابی ریسک است، زیرا برای فعالیت خاصی در یک مکان خاص انجام می شود.آنها کاملاً مرتبط هستند و باید در از بین بردن یا کنترل خطرات و ایمن نگه داشتن افراد، موثر باشند.این ارزیابی ها ممکن است پس از انجام ارزیابی های عمومی خطر برای به دست آوردن درک بهتر از خطرات و روش های کنترل ریسک در انجام شود.
از نظر قانونی شما ملزم به انجام اقدامات منطقی برای کاهش خطرات و محافظت از مردم در برابر آسیب هستید. ارزیابی ریسک مخصوص سایت می تواند به شما کمک کند تا متناسب با سطح ریسک، اقدامات کنترلی را برنامه ریزی و اجرا کنید.
به عنوان کاملترین روش ارزیابی ریسک، ارزیابی خطر خاص سایت می تواند به شما کمک کند تا نیروی کار خود و افراد جامعه را در امان نگه دارید و از تجارت خود در برابر مسئولیت های قانونی و خسارت های ناشی از نقض ایمنی محافظت کنید.

• ارزیابی خطر پویا

ارزیابی خطر پویا در شرایط پیش بینی نشده انجام می شود. اگر تغییرات ناگهانی و قابل توجهی در سلامت و ایمنی محل کار یا فعالیت های کاری ایجاد شود ، ارزیابی ریسک کتبی ممکن است قابل استفاده نباشد. برای ارزیابی اینکه آیا ادامه کار ایمن است یا خیر، ممکن است لازم باشد خطرات در محل مورد بررسی قرار گیرند.یک چیز مشترک در همه ارزیابی های ریسک فوق این است که آنها باید پس از پنج مرحله انجام روند خدمات ارزیابی ریسک تکمیل شوند.

هنگام انجام فرایند ارزیابی، همیشه توصیه می شود که برای تکمیل ارزیابی ریسک، با دیگر نیرو های انسانی مشورت کنید، زیرا آنها ممکن است راه حلی عملی برای انجام کارها به صورت ایمن بدانند.

خدمات ارزیابی ریسک

انواع تکنیک های تحلیل و ارزیابی ریسک

انواع تکنیک های تحلیل و ارزیابی ریسک عبارتند از :

1. ارزیابی ریسک کیفی
2. ارزیابی کمی
3. ارزیابی ریسک عمومی
4. ارزیابی خطر خاص سایت
5. ارزیابی ریسک پویا

ارزیابی ریسک کیفی چیست؟

یکی از سوالاتی که در این قسمت مطرح میشود این است که تجزیه و تحلیل کیفی ریسک چیست ؟

بیشتر ارزیابی های ریسک، در گروه ریسک کیفی قرار می گیرد. هنگام انجام ارزیابی کیفی،سیستم ارزیابی از قضاوت شخصی خود برای شناسایی خطرات برنامه ریزی اقدامات کنترلی استفاده می کند.

بعد از اینکه ارزیابی کننده احتمال و شدت خطر را در نظر گرفت، ریسک ها در سطوح بالا، متوسط ​​یا پایین طبقه بندی می شوند.

معرفی تکنیک های تحلیل و ارزیابی ریسک

ارزیابی ریسک کمی چیست ؟

حالا که ارزیابی ریسک کیفی را فهمیدیم سوال بعدی این است که تجزیه و تحلیل کمی ریسک چیست ؟

در این نوع ارزیابی ریسک (ریسک کمی) از ابزارها و تکنیک های کمی برای اندازه گیری سطح ریسک ها استفاده می شود.

ممکن است از یک ماتریس ریسک استفاده شود تا بتواند مقداری را به احتمال و شدت خطرات اختصاص دهد.در نمونه ارزیابی ریسک ممکن است از یک ماتریس 3 × 3 با مقادیر زیر استفاده شود:

• ماتریس ریسک 3 × 3 – احتمال
• بسیار بعید = 1
• احتمالاً = 2
• خیلی زیاد = 3
• ماتریس خطر 3 × 3 – شدت
• کمی = 1
• جدی = 2
• عمده = 3

برای محاسبه سطح خطر، می توان از معادله زیر استفاده کرد:

• ریسک = شدت x احتمال

همچنین گزینه های دیگری برای ماتریس های خطر وجود دارد، مانند ماتریس 5 × 5.

مقادیری که استفاده می کنید به اولویت شخصی و تنوع مورد نیاز شما در سطح خطر بستگی خواهد داشت.

ویژگی های انتخاب روش کیفی یا کمی ریسک

بارزترین تفاوت بین تجزیه و تحلیل ریسک کیفی و کمی ، رویکرد آنها به فرآیند است. تجزیه و تحلیل ریسک کیفی بیشتر ذهنی است.

این کار بر روی شناسایی خطرات متمرکز است تا هم احتمال وقوع یک رویداد خاص در طول چرخه عمر پروژه را اندازه گیری کند و هم تاثیری که در صورت ضربه زدن به برنامه کلی داشته است را می توان اندازه گیری کرد.

سپس نتایج در یک ماتریس ارزیابی ریسک (یا هر نوع گزارش گرافیکی بصری) ثبت می شود.

از طرف دیگر، تحلیل کمی خطر، عینی است. از داده های قابل تأیید برای تجزیه و تحلیل تأثیرات ریسک از نظر اضافه هزینه ، مصرف منابع و تأخیرهای برنامه استفاده می کند.

در نهایت، هدف یکسان است؛ تفاوت در این است که این یک رویکرد علمی پر از داده است.

از نظر افراد، تجزیه و تحلیل ریسک کمی یک مقدار عددی به خطرات موجود اختصاص می دهد – ریسک A، 40٪ احتمال وقوع دارد، بر اساس داده های کمی (نوسانات در هزینه های منابع، متوسط زمان اتمام فعالیت، تدارکات و . . .) و 15٪ احتمال باعث تاخیر در چند روز می شود.

بنابراین کاملاً به کمیت و دقت داده های شما بستگی دارد. بهترین کار برای آن که به خوبی بتوانید ریسک تصمیمات بزرگ مالی را در نطر بگیرید و بهترین تصمیم را برای سودآوری و موفقیت بیشتر اخذ کنید این است که از خدمات ارزیابی ریسک شرکت های معتبری مثل شرکت حسابداری آریا تهران بهره مند شوید.

برآورد میزان ریسک

برداشت های گوناگونی توسط افراد مختلف از یک ریسک مشخص وجود دارد.

افراد مختلف از یک ریسک مشخص، برداشت‌هایی گوناگون دارند. از سوی افراد غیرعلمی برآورد میزان ریسک با نتایج آماری و معادلات ریاضی ریسک همخوانی ندارد.

به طور کلی ریسک دو جنبه متفاوت را در بر می‌گیرد:

• ریسک ذهنی : به برداشت از میزان ریسک در سر افراد غیر متخصص که به آن ریسک ذهنی یا درکی می‌گویند.
• ریسک واقعی : به برآورد علمی ای که بر پایه اطلاعات آماری از میزان ریسک استت، ریسک واقعی گفته می شود.

ریسک ذهنی امکان دارد که کمتر ریسک واقعی یا بیشتر از آن باشد هممچنین ارزیابی ریسک به صورت آگاهانه یا نا آگاهانه صورت می گیرد. در این بین لازم است عواملی که بر قضاوت نادرست افراد تاثیر می گذارند و برای اصلاح ریسک پذیری لازم هستند، شناخته شوند.

انواع تکنیک ارزیابی ریسک

تکنیک PHA، تکنیکBIA ، تکنیک حالات خرابی فرآیند FMEA، تکنیک تحلیل لایه‌های حفاظت ( LOPA )، تکنیک ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی ( HRA ) و تکنیک نگهداری مبتنی بر قابلیت اطمینان RCM انواع تکنیک های ارزیابی ریسک هستند.

معرفی انواع تکنیک ارزیابی ریسک

تکنیک ارزیابی ریسک PHA

تجزیه و تحلیل خطر فرآیند (PHA) مجموعه ای از ارزیابی های سازمان یافته و سیستماتیک از خطرات احتمالی مرتبط با یک فرآیند صنعتی است.

PHA اطلاعاتی را برای کمک به مدیران و کارمندان در تصمیم گیری برای بهبود ایمنی و کاهش عواقب ناشی از انتشار ناخواسته یا بی برنامه مواد شیمیایی خطرناک فراهم می کند.

یک PHA به سمت تجزیه و تحلیل، علل و عواقب احتمالی آتش سوزی، انفجار، انتشار مواد شیمیایی سمی یا قابل اشتعال و ریختن مواد شیمیایی خطرناک حرکت می کند و بر تجهیزات، ابزار دقیق، برنامه های کاربردی، اقدامات انسانی و عوامل خارجی متمرکز است که ممکن است روند را تحت تأثیر قرار دهد.

تکنیک ارزیابی ریسک BIA

تجزیه و تحلیل تأثیر تجاری (BIA) عواقب اختلال در عملکرد و فرآیند کسب و کار را پیش بینی می کند و اطلاعات مورد نیاز برای توسعه استراتژی های بازیابی را جمع آوری می کند.

سناریوهای ضرر احتمالی باید در هنگام ارزیابی ریسک شناسایی شوند. همچنین ممکن است در اثر عدم موفقیت تأمین کننده کالا یا خدمات یا تأخیر در تحویل ، فعالیت ها قطع شود.

موارد احتمالی زیادی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرند.

تکنیک ارزیابی ریسک RCM

قابلیت اطمینان محور (RCM) مفهومی از برنامه ریزی تعمیر و نگهداری است تا اطمینان حاصل شود که سیستم ها به آنچه کاربر آنها در زمینه عملیاتی فعلی خود نیاز دارند، ادامه می دهند.

اجرای موفقیت آمیز RCM منجر به افزایش در اثربخشی هزینه، قابلیت اطمینان، زمان کار دستگاه و درک بیشتر از سطح ریسکی می شود که سازمان مدیریت می کند.

در خدمات ارزیابی ریسک آریا تهران ما از بهترین روش های تخصصی برای مدیریت ریسک و اولویت بندی ریسک های شغلی و فرآیندی استفاده میکنیم. برای ارتباط با متخصصین این حوزه با ما تماس بگیرید.

راهنمای چگونگی مدیریت ریسک برای افراد مبتدی

مدیریت ریسک چیست؟

همه ما در طول زندگی خود دائماً در حال کنترل و مدیریت ریسک‌ ها هستیم، چه در حین انجام کارهای ساده (مانند رانندگی با اتومبیل) و چه هنگام انجام کارهای پیچیده مانند تهیه برنامه‌های جدید بیمه یا اقدامات درمانی و پزشکی. در اصل، مدیریت ریسک، شامل همه اقداماتی است که در مقابل ریسک‌ها صورت می‌گیرد.

بیشتر ما در طول فعالیت‌های روزمره این ریسک‌ها را ناخودآگاه مدیریت می‌کنیم. اما وقتی نوبت به بازارهای مالی و مدیریت مشاغل می‌رسد، ارزیابی ریسک‌ها و کنترل آن‌ها یک عمل بسیار مهم و آگاهانه است.

در زمینه اقتصاد، ممکن است مدیریت ریسک را به‌عنوان چارچوبی توصیف کنیم که نحوه برخورد یک شرکت یا سرمایه‌‎گذار را با ریسک‌های مالی مشخص می‌کند.

برای بازرگانان و سرمایه‌گذاران، این چارچوب ممکن است شامل مدیریت چندین سطح دارایی، مانند ارزهای رمزپایه، فارکس، کالاها، سهام، شاخص‌ها و دارایی‌های دیگر باشد.

انواع مختلفی از ریسک‌های مالی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را در دسته‌بندی‌های مختلفی طبقه بندی کرد. در این مقاله از تترلند، مروری بر روند مدیریت ریسک را توضیح می‌دهیم. همچنین برخی از استراتژی‌ها توضیح داده می‌شود که می‌تواند به تجار و سرمایه‌گذاران در کاهش ریسک‌های مالی کمک کند.

مدیریت ریسک چگونه است؟

به طور معمول، فرآیند مدیریت ریسک شامل پنج مرحله است: تعیین اهداف، شناسایی ریسک‌ها، ارزیابی ریسک، تعریف پاسخ‌ها و نظارت دقیق بر عملکرد. بسته به نوع زمینه‌ای که قصد دارید مدیریت ریسک را بر روی آن اعمال کنید، این مراحل ممکن است به نوعی تغییر کنند.

تعیین اهداف

اولین قدم برای مدیریت ریسک، تعیین اهداف اصلی است. این قدم، اغلب مربوط به میزان ریسک شرکت یا فرد است. به عبارت دیگر، این‌که آن‌ها چه قدر می‌توانند ریسک ‌کنند تا به سمت اهداف خود حرکت کنند.

شناسایی ریسک‌های احتمالی

قدم دوم، شامل شناسایی و تعریف خطرات احتمالی است. هدف این مرحله درواقع آشکار کردن انواع احتمالاتی است که ممکن است اثرات منفی ایجاد کند. در محیط کسب و کار، این مرحله همچنین ممکن است اطلاعات مفیدی ارائه دهد که ارتباط مستقیمی با ریسک‌های مالی نداشته باشد!

ارزیابی ریسک

بعد از شناسایی ریسک‌ها، گام بعدی ارزیابی میزان بالا یا پایین بودن ریسک شناسایی شده است. سپس، ریسک‌ها به ترتیب اهمیت درجه بندی می‌شوند و همین درجه بندی باعث ایجاد یا اتخاذ یک پاسخ مناسب در برابر اقدامات بعدی می‌شود.

تعریف پاسخ‌ها

مرحله چهارم شامل تعریف پاسخ‌ها و واکنش‌ها برای هر نوع ریسک، با توجه به سطح اهمیت آن‌ها است. این مرحله، مشخص می‌کند که در صورت وقوع یک رویداد نامطلوب چه اقداماتی باید برنامه‌ریزی و انجام شود.

نظارت بر عملکرد

مرحله آخر استراتژی مدیریت ریسک، نظارت بر کارایی و عملکرد اقدامات انجام شده در واکنش به ریسک‌ها است. این مرحله اغلب به تجزیه و تحلیل مداوم داده‌ها نیاز دارد.

مدیریت ریسک های مالی

دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است یک استراتژی یا یک تکنیک تجاری ناموفق باشد. به‌عنوان مثال، یک معامله‌گر می تواند ضرر کند زیرا بازار در خلاف موقعیت قرارداد و پیش بینی او حرکت کرده است.

واکنش‌های هیجانی باعث می‌شود تاجران از استراتژی اولیه خود چشم پوشی کنند یا آن را کنار بگذارند. این امر به ویژه در بازارهای خرسی و دوره‌های کاپیتولاسیون بسیار مشهود است.

در بازارهای مالی، اکثر مردم توافق دارند که داشتن یک استراتژی مناسب مدیریت ریسک به شدت به موفقیت آن‌ها کمک می‌کند. در عمل، این امر می‌تواند ساده باشد.

یک استراتژی تجاری قوی باید مجموعه روشنی از اقدامات احتمالی را ارائه دهد. به این معنی که معامله‌گران می‌توانند آمادگی بیشتری برای مقابله با انواع شرایط داشته باشند. همان‌طور که گفته شد، روش‌های بی‌شماری برای مدیریت ریسک وجود دارد. در حالت ایده‌آل، استراتژی‌ها لازم است به طور مداوم بازنگری و متناسب با اهداف جدید تطبیق داده شوند.

در این قسمت چند نمونه از ریسک‌های مالی به همراه شرح مختصری از چگونگی کاهش میزان ریسک‌ها آورده شده است.

• ریسک بازار – می‌توان با تعیین سفارشات Stop-Loss در هر معامله، ریسک‌ها را به حداقل رساند تا موقعیت‌ها قبل از متحمل شدن خسارات بیشتر به طور خودکار بسته شوند.
• ریسک نقدینگی – می‌تواند با تجارت در بازارهایی با حجم بالا کاهش یابد. معمولاً دارایی‌هایی که ارزش سرمایه بازار بالایی دارند، نقدینگی بیشتری دارند.
• ریسک سیستمیک – این نوع ریسک می‌تواند با متنوع سازی نمونه کارها کاهش یابد. اما در این حالت، تنوع باید شامل پروژه‌هایی با پیشنهادات مجزا یا شرکت‌هایی از صنایع مختلف باشد. ترجیحاً مواردی که همبستگی بسیار کمی دارند.

در پایان

قبل از افتتاح موقعیت معاملاتی یا تخصیص سرمایه به سبد سهام و یا اقدامات سرمایه‌گذاری دیگر، معامله‌گران و سرمایه‌گذاران باید ایجاد یک استراتژی مدیریت ریسک را در نظر بگیرند. با این حال، مهم است که به خاطر داشته باشید که نمی‌توان به طور کامل از ریسک‌های مالی جلوگیری کرد.

به طور کلی، مدیریت ریسک، علاوه‌بر تعریف و چگونگی مدیریت ریسک‌ها مطمئناً فقط شامل کاهش ریسک‌ها نیست. بلکه شامل تفکر استراتژیک است تا ریسک‌های اجتناب ناپذیر را به کارآمدترین شکل ممکن انجام دهیم.

به عبارت دیگر، این کار در مورد شناسایی، ارزیابی و نظارت بر ریسک‌ها نیز با توجه به زمینه و استراتژی متفاوت است. روند مدیریت ریسک‌ها ارزیابی نسبت میزان ریسک به پاداش است بنابراین می‌توان مطلوب‌ترین موقعیت‌ها را در اولویت قرار داد.