مفهوم EPS و DPS در بورس

اصطلاحات بورس

بورس یک بازار سرمایه گذاری است که به افراد اجازه می دهد در قبال سرمایه های اندک، سود های بالا کسب کنند. کسب سودهای بالا در بورس مستلزم دانش کافی و آشنایی با اصطلاحات بورس است که روزانه در خرید و فروش های این بازار استفاده می شود. ما در این مقاله قصد دارید دید شما را نسبت به بازار بورس وسیع تر کرده تا شما هم بتوانید مسیر سرمایه گذاری خود را در این بازار پولساز پیدا کنید.

• 1. شاخص کل
• 2. پرتفوی (Portfolio)
• 3. EPS یا Earning Per Share
• 4. DPS یا Divid Per Share
• 5. سال مالی
• 6. بازار اولیه و بازار ثانویه
• 7. سبد گردانی (Separately managed account)
• 8. آربیتراژ (Arbitrage)
• 9. دامنه نوسان
• 10. قیمت تابلو
• 11. قیمت باز ، قیمت محدود ، قیمت معین
• 12. P/E یا price / earning per share

شاخص کل

شاخص معیاری است که تغییرات در یک اقتصاد یا بازار را نشان می دهد. در بازار مالی شاخص به یک سبد فرضی گفته می شود که کلیه سهام هایی که خرید و فروش می شوند و میانگین تغییرات قیمت تمامی سهام ها را نشان می دهد. شاخص کل، بازدهی کل بازار را نشان می دهد و تغييرات شاخص کل در واقع بيانگر ميانگين بازدهي سرمايه‌ گذاران در بورس است.

پرتفوی (Portfolio)

کلمه ای فرانسوی است و معادل سبد سهام در فارسی است. سبد سهام ترکیبی از تمام دارایی هاست که فرد در بازار بورس خریداری کرده است. فعالان در زمینه بورس سعی می کنند تمام دارایی خود را در یک سهام سرمایه گذاری نکنند. آنها همه تخم مرغ هایشان را در یک سبد نمی گذارند تا در صورت ضرر یک سهم، دچار ورشکستگی نشوند لذا سرمایه گذاران بر روی چند ارز متفاوت سرمایه گذاری می کنند.

EPS یا Earning Per Share

یکی از پر کاربرد ترین اصطلاحات بورس است و به معنی درآمد هر سهم است. برای محاسبه EPS باید کل درآمد یک شرکت را پس از کسر مالیات بر تعداد سهام در پایان سال تقسیم کنید.

DPS یا Divid Per Share

EPS و DPS دو واژه بسیار نزدیک به یکدیگرند. DPS قسمتی از EPS است با این تفاوت که ما بین سهامداران تقسیم می شود. سودی که شرکت ها متناسب با قراردادها و شرایط به هر سهم دار می دهند متفاوت است. به میزان سودی که به هر سهامدار اختصاص می یابد، DPS می گویند.

DPS اغلب از EPS کمتر است اما گاهی پیش می آید که شرکت تصمیم می گیرد از سود انباشت سال قبل نیز به سهامداران بدهد.

سال مالی

به بازه زمانی یک ساله گفته می شود که شرکت ها فعالیت خود را از آن آغاز می کنند. سال مالی هر شرکت می تواند با دیگری متفاوت باشد.

بازار اولیه و بازار ثانویه

بازار اولیه یا Primary market به معنی خرید یک دارایی برای بار اول است. مثلا بازاری که اوراق بهادار یک شرکت برای بار اول توسط بانک فروخته می شود، بازار اولیه نام دارد. حال اگر این سهام در خرید و فروش های بعدی داد و ستد شود، به آن بازار، بازار ثانویه گویند. به عبارتی تمامی معاملات بازار بورس، بازار ثانویه هستند. بازار ثانویه محلی برای خرید و فروش اوراق منتشر شده بازار اولیه است.

سبد گردانی (Separately managed account)

یکی از اصطلاحات بورس، سبدگردانی است که به معنی چیدمان صحیح دارایی ها در قالب یک سبد مشخص است. سبدگردان همان سرمایه گذار است که میزان هر دارایی و زمان خرید یا فروش را به دقت بررسی می کند. هرچند در دنیا سبد گردانی بیش از 50 سال قدمت دارد اما در ایران اخیرا رواج پیدا کرده است. سبد گردانی فرآیندی است که طی آن فرد خبره در امر سرمایه‌ گذاری با همکاری تیمی از تحلیل‌ گران حرفه‌ ای و بر‌اساس خصوصیات، سطح ریسک‌ پذیری و سرمایه هر سرمایه‌ گذار، سبدی مناسب از دارایی‌های سهام، اوراق مشارکت و سکه طلا برای او تشکیل داده و به‌ صورت مستمر بر آن نظارت و اعمال مدیریت می‌ کند.

آربیتراژ (Arbitrage)

سود بدست آمده از تفاوت قیمت آربیتراژ نام دارد. زمانی که شما یک کالا را از بازاری با قیمت پایین تر خریداری کرده و در بازار دیگر آنرا به قیمت بالاتر به فروش می رسانید، سود بدست آمده آربیتراژ نام دارد. آربیتراژ نتیجه ناکارآمد بودن بازار است و مکانیزمی ایجاد می‌کند که موجب می‌ شود قیمت‌ ها به طرز قابل‌ توجهی از ارزش منصفانه و واقعی‌ شان در دراز مدت منحرف نشوند.

آربیتراژ از سه روش بدست می آید:

1- یک دارایی در بازارهای مختلف، قیمت متفاوت داشته باشد.

2- دو دارایی با جریان نقدی مشابه ، با قیمت متفاوتی معامله شود.

3- یک دارایی با قیمت مشخص در آینده، امروز با قیمت متفاوتی عرضه شود.

دامنه نوسان

دامنه نوسان به تغییرات قیمت هر سهام در بورس گفته می شود که در طول یک روز کاهش یا افزایش دارد.

قیمت تابلو

قیمتی است که بر اساس عرضه و تقاضای موجود برای هر سهم تعیین می شود و ارزش روز هر شرکت بر مبنای این قیمت محاسبه می شود.

قیمت باز ، قیمت محدود ، قیمت معین

قیمت باز یا قیمت در اختیار به قیمتی گفته مفهوم EPS و DPS در بورس می شود که خریدار و یا فروشنده تعیین قیمت را به کارگزار واگذار نمایند. قیمت محدود زمانی است که خریدار یا فروشنده، قیمت حداکثر یا حداقل قیمتی را برای یک معامله تعیین نمایند. قیمت معین، قیمت ثابت در هنگام انجام یک معامله است.

P/E یا price / earning per share

عبارتست از تقسیم قیمت یک شرکت بر سود پیش بینی شده آن که دوره بازگشت سرمایه را نیز نشان می دهد. نسبت p/e در واقع انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی را به ما نشان می دهد.به این معنی که یک سرمایه گذار حاضر است به ازای هر 1 ریال بازدهی که بدست می آورد، چند ریال پرداخت کند. برای درک بهتر این مفهوم به مثال زیر توجه کنید. فرض کنید شما 1 میلیون تومان در بانک سپرده گذاری می کنید. بانک به شما می گوید که به ازای این پولی که شما سپرده گذاری کرده اید سالیانه 20% سود به شما پرداخت می کند. یعنی در ازای 1 میلیون تومان سپرده گذاری شما، سالیانه 200 هزار تومان سود به شما پرداخت می کند. برای اینکه در این مثال p/e را محاسبه کنید باید قیمتی که یرداخت می کنید (یعنی 1 میلیون تومان) را به سودی که بدست می آورید (یعنی 200 هزار تومان) تقسیم کنید: 5 = 200,000 / 1000,000

DPS و EPS چیست؟

امروز در مورد دو مفهوم بورسی بسیار پرکاربرد مطالبی ارائه خواهیم کرد. EPS و DPS دو آماره مالی بسیار مهم هستند که اصطلاح رایج و پرکاربرد مفهوم EPS و DPS در بورس در بین تمام سرمایه‌گذاران بورسی از مبتدی تا حرفه‌‌ای‌هاست که در تحلیل قیمت سهام شرکت‌های بورسی مورد استفاده قرار می‌‌گیرند. به گزارش سنا،‌ ای‌پی‌اس (EPS) مخفف عبارت earnings per share است که به معنی درآمد هر سهم است. در حقیقت ای‌پی‌اس یک شرکت برابر است با میزان سودی که شرکت به ازای هر سهم به دست می‌‌آورد. وقتی کل سود خالص شرکت پس از کسر مالیات یک شرکت در پایان سال مالی بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم شود در واقع ‌ای‌پی‌اس آن شرکت محاسبه شده است. برای مثال فرض کنید شرکتی توانسته در پایان یک سال ۱۰۰ مفهوم EPS و DPS در بورس میلیون ریال سود کسب کند و تعداد سهام آن شرکت نیز یک میلیون سهم است. نکته بسیار مهمی که باید در نظر گرفت عدم اتکای صرف به ‌ای‌پی‌اس است و باید سایر اطلاعات نیز در مدل‌‌های تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار گیرد. با این وجود حتی در استفاده از ‌ای‌پی‌اس به همراه سایر اطلاعات نیز باید به محدودیت‌هایی که در اندازه‌‌گیری آن وجود دارد، توجه داشتDPS. مخفف عبارتdividend per share است که به معنی سود تقسیمی هر سهم است که بین شرکت‌های بورسی متفاوت است. شرکت‌‌ها سیاست‌های متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند. برخی ترجیح می‌دهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند. اما برخی دیگر درصد کمی از سود را تقسیم کرده و بخش عمده آن را به تامین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه‌‌ای، اختصاص می‌دهند. اینکه چه مقدار از ‌ای‌پی‌اس به عنوان دی‌پی‌اس بین سهامداران تقسیم می‌شود در مجمع عمومی شرکت تصمیم‌‌گیری می‌‌شود. معمولا شرکت‌ها همه سود خود را به عنوان دی‌پی‌اس بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند بلکه مقداری از آن را نزد خود نگه می‌دارند تا بر حسب شرایط و نیاز خود از آن استفاده درست کنند. هر شخصی که در هنگام مجمع شرکت سهامدار است، سودی که به عنوان دی‌پی‌اس در مجمع تصویب می‌شود به او تعلق می‌گیرد. پس حتی اگر فردای مجمع سهام خود را بفروشد نیز دی‌پی‌اس به او تعلق می‌گیرد. شرکت‌ها طبق قوانین بورس هشت ماه زمان دارند که سود نقدی سهامداران را پرداخت کنند. بعضی از شرکت‌ها این سود را زود و بعضی نیز خیلی دیر پرداخت می‌کنند. میزان تقسیم سود و زمان پرداخت آن، به سیاست‌های شرکت بستگی دارد. برای فهمیدن این رویه می‌توانید روند گذشته شرکت را بررسی کنید. دی‌پی‌اس در واقع بخشی از ‌ای‌پی‌اس است و جنس هر دوی آنها از سود شرکت است که در بیشتر مواقع با هم برابر نیستند چون شرکت‌‌ها علاقه‌مندند بخشی از سود شرکت را نزد خود نگه دارند. بنابراین به طور معمول‌ ای‌پی‌اس از دی‌پی‌اس بیشتر است مگر اینکه شرکت تصمیم بگیرد علاوه بر سود امسال، از سود انباشته سال گذشته نیز مقداری را تقسیم کند و احتمالا مقدار دی‌پی‌اس از ‌ای‌پی‌اس بیشتر می‌‌شود. طبق قانون تجارت، معمولا ۱۰ روز قبل از برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی، ناشران موظف هستند برای پرداخت سود نقدی، جدول زمان‌‌بندی را تنظیم کرده و طبق آن موظف هستند تا سود سهامداران را پرداخت کنند. از طرفی طبق ماده ۲۴۰ لایحه اصلاحی قانون تجارت، شرکت‌های بورسی باید حداکثر ظرف مفهوم EPS و DPS در بورس مدت هشت ماه از تاریخ برگزاری مجمع، پرداخت سود را انجام دهند اما با این حال برخی از شرکت‌ به این قانون عمل نکرده و سود را با تاخیر پرداخت می‌کنند. با توجه به اینکه سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص تخصیص به موقع سود نقدی سهام دقیق عمل می‌کند، در صورت آشکار شدن قصور شرکت‌‌های بورسی، هیات داوری سود سهامداران را پرداخت می‌‌کند؛ اما تحقق این موضوع مستلزم انجام درست فرآیند شکایات است. در حال حاضر سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای رسیدگی درست به شکایات سهامداران، سامانه مدیریت پیگیری امور تخلفات و رسیدگی به شکایات را تحت عنوان «سمتا» راه‌اندازی کرده است. البته این پیگیری شکایات صرفا در حوزه عدم یا تاخیر پرداخت سود شرکت‌های بورسی تعریف نمی‌شود بلکه هرگونه تخلف و شکایتی که در حوزه کاری فعالان بازار سرمایه باشد، اعم از تخلفات کارگزاران، عدم دریافت حق‌تقدم و… پوشش می‌‌دهد و فعالان بازار سرمایه می‌‌توانند تمامی تخلفات را از طریق این سامانه پیگیری کنند.

EPS و DPS

برای فعالیت در هر حرفه ای نیاز است با اصطلاحات رایج و کاربردی آن آشنا شوید. یکی از این حرفه ها معامله گری در بازار بورس است. یک سرمایه گذار در بازار بورس باید با یک سری اصطلاحات آشنا باشد. از جمله این که EPS و DPS چه هستند؟ و چگونه می توان آن دو را محاسبه کرد؟ اصلا دانستن آن ها چه فایده ای برای معامله گر در این بازار دارد؟

در این مقاله توضیحات لازم پیرامون EPS و DPS داده شده است تا تمام چرایی های شما در این زمینه پاسخ داده شود.

فهرست محتوای مقاله

EPS چیست؟

آن سود پیش بینی شده شرکت است یعنی گزارشات 3 ماهه ای که شرکت ارسال می کند یک بخشی به اسم EPS دارد. آن پیش بینی می کند که شرکت بنا به روند موجود در و بازاری که در آن فعالیت می کند تا چقدر عایدی به ازای هر سهمش در آخر سال شناسایی می کند.

آخر 3 ماهه ی اول یا به حساب آخر فصل بهار آن هایی که سال مالی شان با سال شمسی یکی است گزارش اولشان را ارائه می مفهوم EPS و DPS در بورس دهند. یک پیش بینی ای از عایدی آخر سالشان دارند.

6 ماه که می شود یا آخر شهریور که می شود گزارش بعدیشان را ارائه می دهند. آخر برج 9 گزارش بعدی و برای آخر سالشان هم که یک گزارش تکمیلی دارند که ارائه می دهند.

آن وقت مفهوم EPS و DPS در بورس این EPS ممکن است که در هر کدام از این گزارش ها متفاوت با گزارش قبلی اش شود. یعنی مثلا شرکت موفق شده یک قرارداد جدید را ببندد. خوب بالطبع آن قرارداد جدید یک عایدی خوبی را هم برایشان ایجاد می کند.

یا این که برعکس یک مشکلی در آن پیش آمده فروششان با مشکل مواجه شده است. یا یک قانون جدیدی آمده که باعث می شود عایدیشان کم شود.

این تفاوتی که در EPS شرکت ها در گزارش های فصلی شان می آید را تعدیل سود یا تعدیل EPS می گویند.

یک شرکت مثلا گزارش اولش پیش بینی کرده بوده که به ازای هر سهم مثلا 100 ریال سود شناسایی بکند بعد حالا یک اتفاقی افتاده این 100 ریالش 150 ریال شده است.

در واقع 50 ریال افزایش پیدا کرده یا 50 درصد تعدیل مثبت سود داشته است. برعکسش هم می تواند باشد مثلا 100 ریال بوده 50 ریال شده است. بالتبع 50 ریال تعدیل منفی شناسایی کرده است.

DPSچیست؟

آن سود تقسیمی هر سهم بعد از کسر مالیات است. یعنی آخر سال صورت های مالی بسته می شود. بعد در این زمان مجمع برگزار می شود.

در مجمع تصمیم می گیرند که حالا مثلا اگر آن شرکت 100 ریال سود به ازای هر سهم شناسایی کرده چقدرش بین سهامداران تقسیم می شود و چقدرش به سود انباشته آن اضافه می شود یا از زیان انباشته آن کم می شود (برای آن شرکت هایی که زیان انباشته داشتند).

البته اگر آن زیان انباشته داشته باشد، سودش زیان انباشته را پوشش می دهد و اگر سودی باقی ماند، تقسیم می گردد. پس اگر سودی تقسیم شود DPS شکل می گیرد.

در کل DPS آن مقدار سودی است که بین سهامداران برای تقسیم نقدی در نظر گرفته می شود.

محاسبه کردن EPS و DPS

سهامداران به روش زیر می توانند آن ها را محاسبه کنند:

(تعداد سهام های آن شرکت ÷ پیش بینی درآمد خالص شرکت)= EPS

(تعداد سهام شرکت ÷ کل سود پرداختی)= DPS

البته نیازی به محاسبه ی آن ها نیست. چون کسانی که قصد دارند در مورد EPS و DPS سهمی اطلاع کسب کنند می توانند به سایت کدال یا tsetmc مراجعه کنند و بعد از انتخاب سهم مورد نظر از میزان آن دو اطلاع کسب نمایند.

در هر دو سایت فوق تاریخچه ی آن ها آورده شده است.

EPS و DPS گزینه قابل بررسی برای خرید و فروش

موارد فوق برای بررسی روند سودآوری و روند تقسیم سود و نرخ تبدیل پیش بینی به سود واقعی شرکت بسیار مناسب است.

مثلا می توان دید که وقتی یک شرکت اول سال یک EPS پیش بینی می کند چند درصد احتمال دارد که همان EPS محقق شود. چند درصد احتمال دارد که آن بالاتر یا پایین تر برود.

همچنین بعضی از شرکت ها EPS خود را محتاطانه پیش بینی می کنند و معمولا در گزارش های 6 ماهه، 9 ماهه و گزارش آخر دوره یشان آن تعدیل مثبت می خورد.

بعضی شرکت ها هم هستند که اصلا از همان اول کار واقع بینانه تر آن را نشان می دهند. این امر باعث می شود مقدار آن در آخر سال تفاوت چندانی نداشته باشد.

بررسی DPS هم به همین شکل است. یعنی با کنکاش آن معامله گر می تواند بفهمد تقسیم سود شرکت بعد از اتخاذ در مجمع و کسر مالیات به چه شکل بوده است.

اصلا شرکت، سودی داشته که بخواهد آن را تقسیم کند یا سود حاصل از سهام فقط صرف پوشش زیان انباشته شرکت شده است.

بنابراین فعالان عرصه ی بورس می توانند با بررسی این موارد و آشنایی با تاریخچه ی سودآوری و تقسیم سود شرکت ها یک تصمیم درست برای خرید و فروش سهام بگیرند.

البته این بررسی ها باید در کنار تحلیل های دیگر نظیر تحلیل چارت ها و صورت های مالی و … انجام بگیرد و نمی تواند به تنهایی اثر بخش باشد.

جمع بندی EPS و DPS

دانستید که EPS سود پیش بینی شده شرکت و DPS سود تقسیمی هر سهم بعد از کسر مالیات است که میزان تقسیم سود باید در مجمع تصمیم گیری شود.

برای دیدن هر یک از آن ها می توانید به سایت کدال یا tsetmc مراجعه نمایید و از روند سودآوری و تقسیم سود شرکت ها مطلع شوید.

این بررسی می تواند در کنار تحلیل های دیگر برای خرید و فروش سهام به شما سیگنال بدهد.

اگر تمایل دارید از مقالات مرتبط دیگر در رابطه با بازارهای مالی اطلاع کسب نمایید به سایت آکادمی طهرانی مراجعه کنید و از فایل ها و کلاس های آموزشی آن بهره مند شوید.

DPS چیست؟

DPS مخفف عبارت Dividend Per Share است. dps آن قسمتی از eps است که بین سهامداران تقسیم می شود.

درصد سود تقسیمی یا dps در بین شرکتها متفاوت است. شرکت‌ها سیاست‌های متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند. برخی ترجیح می‌دهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند.

اما برخی دیگر درصد کمی از سود را تقسیم کرده و بخش عمده آن را به تأمین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه‌ای، اختصاص می‌دهند.

حال اینکه چه مقدار از eps به عنوان dps بین سهامداران تقسیم شود، در مجمع شرکت تصمیم گیری می شود.

دیدن رقم مربوط به سود تقسیمی

• رقم مربوط به DPS در جدول “میزان سود” در فایل گزارش قابل مشاهده می باشد.

نحوه ی محاسبه ی سود نقدی

‌ افراد، سهام شرکت‌ها را با هدف مفهوم EPS و DPS در بورس دریافت پاداش مالی، خریداری می‌کنند. این پاداش ممکن است از فروش سهام با قیمتی بالاتر در آینده یا دریافت سود از شرکت توزیع‌کننده آن، بدست آید.

شرکت‌های عمومی که عملکرد مالی مناسبی دارند، عموماً مبلغی از درآمد خالص را بین سهام‌داران، بر پایه تعداد سهم آن‌ها تقسیم می‌کنند.

مثال

فرض کنید شرکت «الف» معادل ۲۳ میلیون تومان در سال گذشته سود پرداخت کرده باشد، که در طی آن مدت، یکبار نیز سود ممتازی به مبلغ ۶ میلیون تومان برای دارندگان سهام ممتاز واریز شده است.

شرکت الف، ۱۰۰ هزار سهم منتشر شده دارد، پس DPS آن مطابق محاسبه زیر برابر ۱۷۰ تومان خواهد بود.

۱۷۰ = ۱۰۰ هزار ÷ (۶ میلیون – ۲۳ میلیون)

یعنی سهامداری با ۱۰۰ سهم عادی ۱۷ هزارتومان (۱۰۰ × ۱۷۰) و سهامدار دیگری با ۱۲۰۰ سهم عادی، ۲۰۴ هزارتومان (۱۲۰۰ × ۱۷۰) سود دریافت می‌کنند.

نسبت پرداخت سود سهام چیست؟

نسبت پرداخت سود سهام، نسبت کل میزان سود پرداخت شده به سهام‌داران در مقایسه با درآمد خالص شرکت است.

این نسبت در واقع، درصدی از خالص درآمد است که به صورت سود به سهام‌داران پرداخت شده است.

DPS با سود ممتاز و سود میان‌دوره‌ای

سود‌های توزیع‌شده طی سال (بدون در نظر گرفتن سود‌های ممتاز) باید با یکدیگر جمع شوند تا محاسبه DPS به درستی انجام شود و همچنین، باید شامل سود‌های میان‌دوره‌ای و سود‌های نهایی نیز باشند.

«سود‌های میان‌دوره‌ای» (Interim Dividends) سود‌هایی هستند که قبل از مشخص شدن درآمد سالانه شرکت، اعلام و پرداخت شده‌اند.

«سود نهایی» (Final Dividend) سود پرداخت شده در انتهای دوره مالی سالانه، شش‌ماهه یا فصلی است.

اگر شرکتی در طی دوران محاسبه، سهام عادی توزیع کند، تعداد کل سهام منتشر شده عموماً بوسیله میانگین وزنی سهام در طی دوره گزارش، محاسبه می‌شود.

ثبات سود‌ توزیعی توسط شرکت، مسئله قابل توجه دیگری به شمار می‌رود. شرکت ممکن است عملکرد مناسبی داشته اما نوسان نرخ درآمد آن، بالا باشد.

بدین صورت، امکان دارد شرکت با پرداخت سود بالاتر به صورت مداوم، موافق نباشد، زیرا آینده غیرقابل پیش‌بینی است. در واقع، صاحبان شرکت نمی‌خواهند سهام‌داران را با پرداخت سود دچار نوسان بین دور‌ه‌های مالی نگران کنند.

تفاوت EPS و DPS چیست؟

جنس هردوی آنها از سود شرکت است.

تفاوت در این است که در بیشتر مواقع با هم برابر نیستند. معمولا مقدار dps از eps شرکت کمتر است.

چون شرکتها علاقه دارند بخشی از سود را نزد خود نگهدارند. اما گاهی نیز ممکن است به دلایلی dps از eps بیشتر شود.

مثلا شرکت علاوه بر سود امسال، ازسود انباشته ای که از سال گذشته داشته است نیز مقداری را تقسیم کند. این کار باعث می شود که مقدار dps از مقدار eps بیشتر شود.

EPS درآمد خالص به ازای هر سهم منتشر شده را می‌سنجد و یکی از معیارهای مهم تعیین‌کننده قیمت حقیقی یک سهم است.

امکان دارد، یکی از دو شرکت با EPS مشابه، با انتشار تعداد سهم کمتری به این عدد رسیده باشند که در مقایسه با شرکت دوم، کارایی این شرکت، بالاتر در نظر گرفته می‌شود.

EPS نشان‌دهنده ارزش پولی هر سهم و DPS نشان‌دهنده میزان سود اختصاص یافته به هر سهم است. سرمایه‌گذار با مشاهده EPS می‌تواند به صورت تقریبی DPS را تخمین بزند.

دلایل افزایش و کاهش سود نقدی

افزایش

از آن‌جایی که، DPS بخشی از سود بدست آمده توسط شرکت است، انتشار خبر افزایش آن، مورد مثبتی در نظر گرفته می‌شود. زیرا نشان‌دهنده اطمینان شرکت از رشد خود است.

از طرفی دیگر، افزایش سود نشان‌دهنده این است که شرکت دیگر فرصت رشدی برای خود متصور نیست و بجای سرمایه‌گذاری سود روی خریداری تجهیزات جدید، جریان نقدینگی اضافه را بین سهام‌داران تقسیم می‌کند.

کاهش

سرمایه‌گذاری مجدد سود‌ها

ممکن است شرکتی، تصمیمی در رابطه با سرمایه‌گذاری مجدد سود‌ها در راستای توسعه محصولات یا دارایی‌های تجاری، اتخاذ کند.

در این صورت، با وجود حفظ سود توسط شرکت و عدم توزیع آن بین سهام‌داران، این عمل به طور الزامی، به معنی ضعف مالی این شرکت نیست و این سرمایه‌گذاری مجدد، می‌تواند DPS بیشتری را در آینده بوجود بیاورد.

فرض کنید شرکت «ج» شرکتی فناوری محور باشد که سال پیش ۱۰ هزار تومان DPS پرداخت کرده است.

در سال کنونی، این مفهوم EPS و DPS در بورس شرکت، DPS را کاهش می‌دهد و آن را به ۵ هزار تومان می‌رساند و باقی سود را برای سرمایه‌گذاری در تولید محصول نرم‌افزاری جدید، هزینه می‌کند. این سرمایه‌گذاری مجدد، DPS را در کوتاه‌مدت کاهش می‌دهد.

کاستن از بدهی

شرکت‌ها ممکن است برای پرداخت بدهی‌های خود از سود دریافتی‌شان بکاهند.

برای مثال، فرض کنید که شرکت الف موظف به پرداخت بدهی‌های خود، پیش از اتمام سال مالی آتی باشد. سال گذشته، این شرکت به ازای هر سهم معادل ۳۰ هزار تومان سود پرداخت کرده است.

گرچه، امسال، این شرکت از میزان سود خود می‌کاهد و آن را به ۳ هزار تومان به ازای هر سهم می‌رساند زیرا باید بدهی‌ها را پرداخت کند.

این عمل، در کوتاه‌مدت باعث کاهش DPS می‌شود و در بلندمدت ممکن است آن‌ را افزایش دهد.

عملکرد ضعیف سوددهی

کاهش سود می‌تواند کاسته شدن DPS را به همراه داشته باشد.

فرض کنید که شرکت «ب» به علت اوضاع اقتصادی نامساعد، متحمل ضرر شده باشد. سال پیش سود پرداختی شرکت ب، به ازای هر سهم برابر ۵ هزار تومان بوده است.

در این مورد، شرکت از میزان سود خود می‌کاهد، برای اینکه سودی برای توزیع بین سهام‌داران موجود نیست و امکان دارد سود پرداختی به ازای هر سهم به ۱۵۰۰ تومان برسد.

نکات مهم درباره DPS

1. بررسی سود با توجه به مالیات
2. DPS برای شرکتی با چند نوع سهام عادی
3. بکارگیری میانگین وزنی در محاسبه DPS
4. بکارگیری پایه زمانی یکسان در محاسبه DPS
5. توقف در پرداخت سود

بررسی سود با توجه به مالیات

سود پرداخت شده می‌تواند خالص یا بدون در نظر گرفتن مالیات باشد و این بستگی به شرکت و سیاست‌های وضع مالیات آن بر سود دارد.

DPS برای شرکتی با چند نوع سهام عادی

اگر شرکتی بیشتر از یک نوع سهام عادی منتشر کند، DPS باید برای نوع اول محاسبه شود که همان سهام با بیشترین حجم معاملاتی و بالاترین میزان سهم منتشر شده است.

بکارگیری میانگین وزنی در محاسبه DPS

در محاسبه DPS ممکن است تعداد سهام منتشر شده در یک زمان معین یا میانگین سهام منتشر شده در طی دوره مشخصی از زمان در نظر گرفته شود.

عموماً از میانگین وزنی، هنگامی استفاده می‌شود که شرکت توزیع سهام را در دوره محاسبه یا زمان نوسانات زیاد سهام انجام داده است.

بکارگیری پایه زمانی یکسان در محاسبه DPS

زمان محاسباتی سود و تعداد سهم‌ها باید بر یک پایه زمانی یکسان، در نظر گرفته شده باشند، برای مثال، یک سال مالی، یک سال مالیاتی یا فصل.

توقف در پرداخت سود

شرکت‌ها معمولاً در زمان کند شدن نرخ رشد، شروع به پرداخت سود می‌کنند. هنگامی که شرکتی فرایند پرداخت سود را آغاز کند، توقف این ‌کار و عدم پرداخت سود بسیار دور از انتظار خواهد بود.

DPS چگونه به دست سهام داران می رسد؟

هر شرکت شرایط و زمان دریافت DPS خود را در اطلاعیه ای منتشر می کند و سهامداران موظفند در مهلت تعیین شده نسبت به دریافت سود نقدی سهام خود اقدام کنند.

این اطلاعیه ها مفهوم EPS و DPS در بورس را می توانید در قالب “گزارش پرداخت سود” در سایت codal.ir مشاهده کنید.

همچنین تمام اطلاعیه های مربوط به نماد های خود را می توانید در درگاه ذینفعان بازار سرمایه نیز مشاهده کنید.

در شکل زیر یک نمونه از گزارش پرداخت سود را مشاهده می کنید.

نحوه پرداخت سود تقسیمی (DPS) هر سهم

مقدار سودی که به سهامداران تعلق می‌گیرد و تاریخ پرداخت آن، توسط هیئت‌مدیره در مجمع عمومی سهامداران مشخص می‌شود.

هیئت مدیره با‌توجه به سیاست‌های شرکت، میزان سود تقسیمی را تعیین می‌کند.

چرا باید روند توزیع سود تقسیمی را بررسی کنیم؟

بررسی روند توزیع سود تقسیمی و مقدار آن در گذشته از جمله مواردی است که پیش از سرمایه‌گذاری، خصوصا سرمایه گذاری بلند‌مدت، حتما باید به آن توجه کرد.

چون در مواقعی که بازار صعودی نیست و تغییر زیادی را در قیمت‌ها مشاهده نمی‌کنیم، حداقل در بلند‌مدت به ازای هر سهم سود خوبی نصیبمان شود.

سود پیش بینی شده (EPS) + فرمول و نحوه محاسبه EPS

آینده نگری و تخمین میزان سود آخر سال یک کار معقول و درستی است که هر شرکت برای بدست آوردن سود سالیانه خود در آخر و تطبیق آن با محاسبات و حدسیات خود مورد بررسی قرار می دهد. در مطلب گذشته در مورد eps به صورت خیلی مختصر توضیح داده شد اما امروز قصد داریم که به صورت اختصاصی در مورد eps یا همان سود پیش بینی شده صحبت کنیم و انواع آن مانند EPS پیش بینی شده و EPS محقق شده و … را معرفی کنیم.

معنی EPS چیست؟

در مطالب گذشته که در مورد نسبت p/e صحبت کردیم اشاره ای به EPS کردیم و گفتیم که eps در اصل مخفف کلمه earning per share است و به معنی درآمد هر سهم می باشد. برای محاسبه EPS کافی است سود خالص شرکت را که پس از کسر مالیات بدست آمده تقسیم بر تعداد کل سهام ها کنیم. مفهوم dps ممکن است در ابتدا شبیه به eps به نظر برسد اما با یکدیگر متفاوتند. مقدار و درصدی از سود هر سهم که شرکت تصمیم میگیرد به سهامداران بدهد را dps مفهوم EPS و DPS در بورس می گویند. پس در واقع dps یا سود تقسیمی آن مقداری از eps است که به سهامداران تعلق می گیرد. البته عواملی هم هستند که در محاسبه eps بسیار تاثرگذار هستند. یکی از عوامل مهم که در محاسبه و بررسی eps مهم است آن مقدار و میزان سرمایه لازم به منظور رسیدن به درآمد خالص است در قالب مثال می توان یه این موضوع اشاره کرد هنگامی که شما یک eps پیش بینی شده داشته باشید و مقدار قابل توجهی باشد اما شما این eps را با سرمایه کمتری به دست آورده باشید پس مشخص است که بازدهی و کارایی بیشتری دارد. در ادامه فرمول محاسبه eps را می توانید ببینید.

نحوه محاسبه eps

انواع EPS

همانطور که از اسمش پیداست به EPS ای گفته می شود که در گذشته نسبت به آینده پیش بینی شده باشد. همه شرکت های بورسی موظف هستند که قبل از شروع سال مالی جدید یک برآیندی بکنند از عملکرد و اتفاقات مالی خود و آن را ارائه بدهند. به مقدار سودی که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود برآیند و پیش بینی کرده و در انتهای سال مالی به همان مقدار سود رسیده است EPS پیش بینی شده می گویند.

تعدیل سود یا تعدیل eps چیست؟

در eps پیش بینی شده، چون امکان دارد که در طی یک سال اتفاقات بسیار زیاد و متفاوتی رخ دهد طبیعی است که شرکت به دلایل پیش بینی eps اولیه و با توجه به شرایط و اتفاقات جدید رخ داده eps را کاهش یا افزایش دهد که به این امر تعدیل سود یا تعدیل eps می گویند. در صورت افزایش سود شرکت، در پیش‌بینی جدیدی که انجام می‌شود به آن تعدیل سود مثبت می‌گویند واگر سود شرکت کاهش یافته بود به آن تعدیل سود منفی می‌گویند.

در آخر سال مالی شرکت مدیران و حسابداران و مجمع عمومی شرکت دور هم گرد آمده و با محاسبه درآمد و هزینه های شرکت، سود خالص شرکت را بدست می آورند که به این مقدار سود eps تحقق یافته می گویند.

• EPS دنباله‌دار یا تحقق یافته (Trailing EPS):

برای محاسبه این eps دنباله دار باید از داده های زمان گذشته استفاده کنیم به این صورت که از چهار سه‌ ماهه درآمد قبلی و اعداد واقعی به جای پیش‌بینی استفاده می‌شود و برای محاسبه نسبت p به e از eps دنباله دار استفاده می شود.

همانطور که از اسمش پیداست محاسبه EPS جاری شامل 3 الی 4 ماه سپری شده میشود که این اعدا و ارقام میتواند واقعی و ملموس و یا حدس و گمان باشد.

طبق تعریف تعدیل سود اگر اتفاق یکباره و ناگهانی برای شرکت رخ دهد که سود سالیانه شرکت را دچار تغیر و تحول کند باید محاسبه آن را هم به همان نسبت تغییر دهیم. اجناس، ملک و … از شرکت که باعث تعدیل سود سالیانه میشوند اقلام غیرمترقبه گفته می شود.

زمانی پیش می آید که یک فرد دارای شرکت های زیادتری است و محاسبه eps آن ها را برای پایان سال انجام داده است ولی در طول سال یک یا چند شرکت خود را بسته و با مابقی شرکت ها فعالیت خود را ادامه می دهد. برای محاسبه eps این چند شرکت مانده در سال پایان سال و استفاده از همین چند شرکت در سال آینده باید از فرمول زیر استفاده کند.