بورس به تعادل می‌رسد؟
بورس اوراق بهادار تهران این روزها تحت تأثیر تصمیمات در خصوص لغو قیمت‌گذاری دستوری صنعت خودروسازی، به تعویق افتادن حذف ارز 4200 تومانی، قطعی گاز شرکت‌ها از سوی وزارت نفت و کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی حال خوشی ندارد و روزهای سختی را پشت‌سر می‌گذارد.
اعتمادآنلاین| بورس اوراق بهادار تهران این روزها تحت تأثیر تصمیمات در خصوص لغو قیمت‌گذاری دستوری صنعت خودروسازی، به تعویق افتادن حذف ارز 4200 تومانی، قطعی گاز شرکت‌ها از سوی وزارت نفت و کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی حال خوشی ندارد و روزهای سختی را پشت‌سر می‌گذارد.
به گزارش روزنامه تعادل، این روزها ارزندگی در بازار سهام به واژه‌ای چندوجهی و مبهم بدل شده است. این در حالی است که تا قبل از این صرف اتکا به ارزندگی یک سهم می‌توانست دلیلی برای خریدن یا نگهداری آن باشد. بیش از یک سال می‌شود که بازار سهام به دام رکود افتاده است. به نظر می‌رسد کلیدی‌ترین بحث بازار ما براندازی قیمت‌گذاری دستوری است و حتی رشد محدود اخیر هم بر پایه همین موضوع بوده است. در همین مدتی که از عمر دولت سیزدهم می‌گذرد، قرار بوده اتفاق‌‌‌هایی که در دولت قبلی همراه با انتقاد بوده، دیگر تکرار نشود؛ اتفاق‌‌‌هایی که حامیان این دولت آن را عاملی برای فساد، رانت و بی‌ثباتی اقتصاد می‌شماردند، اکنون حذف آن را باعث تشدید تورم می‌دانند و از مردم طلب صبر و وقت می‌کنند.
همین رویداد کافی بود تا شوک دیگری به اعتماد ازدست‌رفته اندک سهامداران باقی‌مانده در تالار شیشه‌ای وارد شود و دیگر امیدی به تحقق دیگر وعده‌ها نداشته باشند؛ تصمیمات لحظهای که گویا پیش از اخذ آنها، سیاست‌گذار به این مهم نمی‌‌‌اندیشد که چه تأثیری بر روند بازارهای سرمایه‌گذاری به‌جا خواهد گذاشت؛ یک‌بار با ابلاغ آن و در مدت کوتاهی با لغو آن. پاس‌کاری حذف دلار 4200 تومانی میان دولت و مجلس و تعویق تعیین تکلیف آن‌یکی دیگر از این تصمیمات جنجالی است که چند سالی است به بازار سهام و صنایع درگیر آن شوکهای لحظهای وارد کرده، اما هنوز رفع نشده است.
البته به نظر این‌بار همت بیشتری در تصمیمات دولتمردان وجود دارد و احتمالاً پس از چندین پاس کوتاه داخلی، حذف نرخ‌گذاری دستوری در برخی صنایع را داشته باشیم. چراکه جبران کسری بودجه و بهبود وضعیت اقتصاد کشور از ریل آزادسازی قیمت‌ها می‌گذرد. در رابطه با محدودیت گازی برای واحدهای تولیدی بر اساس اولویت‌بندی، همچنین تأثیر این اتفاق بر روی صنایع باید گفت، بیشترین آسیب را در این بین به ترتیب صنایع فولاد، سیمان و درنهایت پتروشیمی متحمل می‌شوند.
به نظر می‌رسد افت تولید و کاهش نرخ محصولات از جدی‌ترین تهدید‌ها برای صنایع مذکور در فصل زمستان باشد. بااین‌حال پیشنهاد می‌شود در سرمایه‌گذاری خود روی شرکتهای بزرگ بازار تکیه نکنید چراکه محتمل است با کاهش سود چشمگیری نسبت به کوارتر قبل خود مواجه شوند. البته نباید از یاد برد که مابه‌التفاوت میزان تولید و فروش در این امر می‌تواند بسیار راهگشا باشد.
و نکته آخر کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی است. امریکا در حالی دست به دامن متحدانش شده که زمزمه‌هایی در خصوص کمبود انرژی در زمستان این کشور به گوش می‌رسد. بااین‌حال امریکا این روزها برای مهار قیمت نفت دست به هر کاری خواهد زد، از آزادسازی ذخایر نفتی خود تا التماس از کشور‌های چین، ژاپن، کره‌جنوبی و هند؛ اما در طرف دیگر اوپک و شرکای آن در ائتلاف اوپک پلاس به‌وضوح اعلام کرده‌اند در مورد عرضه بیشتر نفت به بازارهای جهان محتاطانه عمل می‌کنند و به نظر نمی‌رسد درخواست امریکا از سایر کشورها برای برداشت از ذخایر نفتی، آنها را نگران کند.
لذا می‌توان ریسک کاهش قیمت نفت راکمی دور از انتظار دید اما در خصوص دیگر کالاهای اساسی در بازارهای جهانی باید گفت روند این روزهای کامودیتی‌ها ازنظر تحلیلگران بازار سرمایه به دودسته تقسیم می‌شود. دسته اول کسانی که به سوپر سیکل افزایشی کامودیتی‌ها اظهار امیدواری می‌کنند و دسته دوم افرادی که بازار را به روزهای سال 92 تشبیه می‌کنند و کامودیتی‌ها را در سایه رکود می‌بینند؛ اما به نظر بنده روند کامودیتی‌ها در سناریوی پیش رو بازار نزولی خواهد بود اما نه با رکودی همانند سال 92 بلکه کاهش نرخ توأم با افزایش معاملات مدنظر است. از دید تکنیکی هم قرار گرفتن بازار در محدوده حمایتی شاخص در زمان مناسب (30-20 نوامبر)، همچنین رسیدن به انتهای شاخه E از الگوی تصحیحی مثلث خنثی می‌تواند باعث دلگرمی فعالان بازار به روند صعودی پیش روی بازار باشد.
البته نباید نادیده گرفت که برگشت شاخص نیازمند افزایش ارزش معاملات خواهد بود. جالب است بدانید که ارزش معاملات خرد طی یک ماه اخیر از سطوح 6800 میلیارد تومانی با افت حدود 40 درصدی به محدوده 4000 میلیارد تومانی رسیده و این در حالی است که سقف ارزش معاملات خرد روزانه در ابتدای شهریورماه حتی به‌صورت لحظهای به سطح بیش از 15 هزار میلیارد تومان هم رسیده بود؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت بازار برای برون‌رفت از شرایط فعلی، نیاز ثبت ارزش معاملات بیش از 6 هزار میلیارد تومان در هرروز دارد. در جمع‌بندی موارد مطروحه باید گفت، بازار این روزها برای رسیدن به تعادل نسبی به‌شدت محتاج آرامش است.
آرامشی که می‌تواند اعتماد ازدست‌رفته سهامداران را رفته‌رفته ترمیم کند. رسیدن اخبار مثبت از شستا، ذوب، وبملت و تعدیل مثبت در گزارش 6 ماهه حسابرسی شده پالایشی‌ها نیز دراین‌بین بی‌تأثیر نیست و می‌تواند عاملی برای بهبود این اعتماد ازدست‌رفته بین فعالان بازار سرمایه باشد؛ اما همواره باید در نظر داشت که بازار به اخبار مثبت به‌سختی و کندی واکنش نشان می‌دهد، اما در خصوص جو روانی منفی حاکی از اخبار و اطلاعات درنگ نمی‌کند! لذا باید دولتمردان به‌شدت مراقب حرف‌ها و عواقب تصمیم‌‌های خود در این بازار باشند. اگر چنین شود روند صعودی بازار در آینده‌ای نزدیک در دسترس خواهد بود.
تعادل به بورس تهران برمی‌گردد؟
بورسان : تغییر دامنه نوسان و حجم مبنا مهم‌ترین خبری بود که دیروز عصر منتشر شد و تعجب بسیاری از فعالین بازار را موجب شد، چرا که شرایط دامنه نوسان دقیقا به حالت گذشته خود بازگشت و توضیحی در رابطه با اشتباه بودن و یا نتایج طرح پی‌گرفته شده قبلی تاکنون ارائه نشده است. به‌طور کل می‌توان نسبت به این اقدامات خوشبین بود و انتظار داشت که به نقدشوندگی بازار کمک شایانی کند. البته شروع اجرای این طرح از شنبه هفته آتی خواهد بود.
در ابتدای بازار امروز سهام گروه فلزات به صورت متعادل و در محدوده صفر تابلو کار خود را آغاز کردند و صف‌های فروش آنها جمع گردید و حتی وارد دامنه مثبت هم شدند. در گروه خودرو هم شاهد تحرکاتی بودیم به نحوی که این تحرکات سبب جمع شدن صف فروش خودرو پس از مدت‌ها شد. البته این نکته هم قابل ذکر است که خریدار عمده این نماد حقوقی‌ها بوده‌اند. در کل شرایط حاکم بر بازار سهام کمی امیدوار کننده‌تر نسبت به روزهای گذشته است و می‌توان به روند آتی آن خوشبین بود.
بررسی معاملات صورت گرفته تا این ساعت از بازار حاکی از آنست که بعد از گذشت ۹ ماه از شروع اصلاح عمیق بازار سرمایه ایران هنوز معاملات متعادل نشده است و تغییر محسوسی را نمیتوان در میزان و کیفیت معاملات مشاهده کرد. ارزش معاملات خرد (سهام، حق تقدم و ETFهای دولتی) تا پایان ساعت اول معاملات حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان بوده است و اینگونه به نظر می‌رسد که در مقایسه با دیروز افزایش یا کاهش قابل توجهی را مشاهده نخواهیم کرد که مطلقاً سیگنال مثبتی تلقی نمی‌گردد؛ چرا که مهم‌ترین وظیفه بازار سهام نقدشوندگی و کمک آن در راستای سهولت کشف قیمت است که این امر به هیچ عنوان از شرایط فعلی قابل برداشت نیست. در بین صنایع هم سهام فلزات اساسی، بانکی و شیمیایی پرارزشترین معاملات را در بازار به خود اختصاص دادند. در میان نمادهای داغ پرمعامله هم خودرو با اختلاف در صدر جدول پرارزشترین نمادها قرار دارد و شپنا، فملی و خساپا هم در رتبه‌های بعدی پرارزشترین معاملات قرار گرفته‌اند.
حقیقی‌های بازار در معاملات صورت گرفته تا به این لحظه در سمت فروش حضور قدرتمندتری را از خود به نمایش گذاشته‌اند. به‌گونه‌ای که برآیند تغییر مالکیت سهام طی ساعات ابتدایی معاملات امروز حدود ۱۱۰ میلیارد تومان از حقیقی به حقوقی بوده است.
با گذشت حدود ۶۰ دقیقه از آغاز معاملات بازار امروز، شاهد منفی بودن ۷۹ درصد نمادهای معاملاتی هستیم به طوری که از این بین ۶۵ درصد نمادها قفل در صف فروش هستند و جمع مبلغ مورد نیاز جهت جمع‌آوری تمام صفوف فروش به صورت یکجا ۴.۸ هزار میلیارد تومان است.
براساس گزارش هفتگی گروه کیان، P/E آینده‌نگر بازار سهام در شرکتهای بزرگ و کوچک به ترتیب حدود ۷ و ۹.۷ واحد قرار دارد و این سطوح با سطوح انتهای سال ۹۸ برابری می‌کند. به عبارتی دیگر بازار سهام از نظر بنیادی هم وارد نقاط جذابی شده است.
تعادل در بورس تهران
🔹 یک کارشناس اقتصادی با بررسی اثر نوسان‌های بورس بر تورم می‌گوید، رشد جهشی قیمت سهام می‌تواند به انتظارات تورمی دامن بزند. اکنون با توجه به ادامه نزول شاخص، دیگر حتی فعالان بازارسهام هم پول‌پاشی و حمایت دستوری از بورس را برنمی‌تابند.
کارشناسان می‌گویند حمایت واقعی، دوری سیاست‌گذار از اتخاذ تصمیمات کوتاه‌مدت است. بررسی‌ها نشان می‌دهد دستکاری بازار با حمایت‌های دستوری و تداوم محدودیت دامنه نوسان فرآیند به تعادل رسیدن را به تاخیر انداخته است.
🔹 شاخص کل بورس تهران با افت بیش از ۳درصدی طی معاملات آخرین روز کاری هفته برای دومین روز متوالی قرمزپوش شد. در این میان اما ارزش معاملات خرد سهام با کاهش ۵۰ درصدی نسبت به میانگین روزانه این متغیر در سال جاری مواجه شده است. این مهم جایی اهمیت پیدا می‌کند که بررسی‌ها نشان می‌دهد ورود پول‌های جدید به گردونه معاملات سهام یکی از مهم‌ترین دلایل رشد پرشتاب شاخص سهام در یک سال اخیر است. از این رو کاهش دادوستد سهام شاید یکی از مهم‌ترین موانع بازگشت این نماگر به مسیر صعودی محسوب شود. در این میان دستکاری در فرآیند بازار با حمایت‌های دستوری حقوقی‌ها و پابرجا بودن محدودیت دامنه نوسان مانع رسیدن بازار به تعادل شده است.
🔹 محدودیت دامنه نوسان مهم‌ترین متهم تداوم اصلاح قیمت سهام است و به نظر می‌رسد در صورت حذف دامنه نوسان که محدودیتی هیجان‌زا است، می‌توان در مدتی کوتاه‌تر بدون دخالت در فرآیند بازار به نتیجه‌ای مطلوب دست یافت. جایی که با وجود ارسال سیگنال‌های مثبت همچون رشد نرخ دلار، قیمت جهانی فلزات و نفت و گزارش‌های جذاب از بنگاه‌های اقتصادی اما فروشندگان سهام پا پس نمی‌کشند.
تأثیر شوکهای احساسی بر حباب قیمت سهام با استفاده از مدل تعادل عمومی تصادفی پویا (DSGE)
در سال‌های اخیر قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران دفعات متعدد دچار حباب شده است. بخشی از حباب قیمت بورس اوراق بهادار تهران ناشی از شوکهای احساسی است. اندازه‌گیری دقیق و بررسی میزان پایداری تأثیر شوکهای احساسی بر روی حباب قیمت سهام از اهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش باهدف کمی سازی علمی تأثیر شوکهای احساسی بر حباب قیمت سهام و بررسی میزان پایداری تأثیرگذاری شوکهای احساسی بر حباب قیمت سهام از داده‌های فصلی شاخص کل قیمت سهام سال 1374 تا 1393 استفاده‌شده است. نرم‌افزار مورداستفاده به‌منظور بررسی مدل تحقیق داینار می‌باشد. تأثیر متغیر مربوط به شوک احساسی سرمایهگذاران اندازه نسبی حباب قدیمی نسبت به حباب جدید می‌باشد که نوسانات حباب‌ها و نوسانات قیمت سهام را ایجاد می‌نماید. نتایج بیانگر آن است که شوک احساسی قسمت زیادی از نوسانات قیمت سهام را در مقایسه با نوسانات مصرف، سرمایه‌گذاری، و تولید توضیح می‌دهد. این شوک‌ها به اقتصاد واقعی از طریق محدودیت اعتباری منتقل می‌شوند.
کلیدواژه‌ها
- بورس اوراق بهادار تهران
- حباب قیمت سهام
- شوک احساسی
- مدل تعادل عمومی تصادفی پویا
- نرم افزار داینار
عنوان مقاله [English]
The Effect of Sentiment Shocks in Comparison to Fluctuations in Consumption, Investment and Production on the Stock Price Bubble
نویسندگان [English]
- Narges Rahmaniani 1
- Kiomars Sohaili 2
- Shahram Fattahi 2
1 Ph.D. in Economics, Razi University
2 Associate Professor of Razi University
چکیده [English]
In recent years, stock price in the Tehran Stock Exchange has suffered many times from the bubble. Part of this bubble in the Tehran Stock Exchange is caused by sentiment shocks.
It is important to accurately measure and examine the stability of the impact of sentiment shocks on the stock price bubble. The purpose of this study is to quantify the impact of sentiment shocks on the stock price bubble and to investigate the stability of the impact of sentiment shocks on the stock price bubble. To do so, quarterly data on total stock price index for the period 1995 -2014 were used.
The software used to investigate the research model is Dynar. The impact تعادل در بورس تهران of variable which is related to the investor’s sentiment shock is the relative size of the old bubble to the new bubble, which causes bubble fluctuations and stock price fluctuations. The results indicate that sentiment shock explains much of the stock price fluctuations as compared to consumption, investment, and production fluctuations. These shocks are transmitted to the real economy through credit constraints.
کلیدواژه‌ها [English]
- Tehran Stock Exchange
- stock price bubble
- sentiment shock
- Dynamic Stochastic General Equilibrium
- Dynar software
مراجع
الف- فارسی
- برانسون، ویلیام اچ. (1374)، تئوری تعادل در بورس تهران و سیاستهای اقتصاد کلان، ترجمة عباس شاکری، چاپ اول، تهران، انتشارات:نشر نی. ، مرضیه؛افشاری،زهرا و توکلیان، حسین (1395)، «سیاست پولی و شاخص کل قیمت سهام در چارچوب یک مدل DSGE»، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، دوره 24، شماره 78، صص: 206-171.
- توکلیان ، حسین و صارم، مهدی (1396)، الگوهایDSGEدرنرمافزارDYNARE ، چاپ اول، تهران، انتشارات: ن پژوهشکده پولی و بانکی. ، فرزانه؛تاری وردی،یداله و محرابی، مریم (1392)، «تأثیر گرایش های احساسی سرمایه گذاران بر بازده سهام»، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، دوره 6، شماره 1، صص: 13-1. ، رضا و تلنگی، احمد (1391)، مدیریت سرمایه گذاری پیشرفته، چاپ ششم، تهران: انتشارات سمت. ، مهدی؛چاوشی، کاظم و سهرابی عراقی، محسن (1395)، «بررسی اثر سودهای غیره منتظره بر احساسات سرمایه گذار تحت پدیده شهود نمایندگی در بورس اوراق بهادار تهران»، فصلنامه دانش سرمایهگذای، دوره 5، شماره 19، صص: 66-53.
- ستایش، محمد حسین؛ شمس الدینی، کاظم (1395)، « بررسی رابطه‌ی بین گرایش احساسی سرمایه گذاران و قیمت سهام شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران»، فصلنامه پیشرفتهای حسابداری، دوره 8، شماره 1، صص: 125-103.
8. سرلک ، کبری؛ علیپور درویش ، زهرا و وکیلی فرد، حمید رضا (1391)، «تأثیر تصمیمگیری احساسی سرمایهگذاران و متغیرهای تکنیک بنیادی بر بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران»، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، دوره 5، شماره 4، صص: 12-1.
بورس به تعادل رسیده است!؟
رصد نرخ فروش شرکت ها که در گزارش‌های ماهانه منعکس می‌شود می‌تواند مسیر پیش‌بینی سود را تسهیل کند.
سمیه شوریابی؛ بازار: محمد آرام کارشناس بازار سرمایه در خصوص تحلیل بازار بورس گفت: گزارش های که درباره آخرین وضعیت سه ماه اخر سال ۱۴۰۰ در رابطه با شرکت هایی که عمدتاً در حوزه ناحیه پتروشیمی و پالایشی هستن متأثر از قیمت هایی است که پایه آن به جای سه ماهه آخر سال، سه ماه اول سال بوده است که باعث شد بر جو بازار مقداری اثر منفی بگذارد و باید این گزارش ها اصلاح شود.
پالایشی های سردرگم
آرام با توجه به اینکه عمده فروش های شرکت های در حوزه پتروشیمی و پالایشی بر مبنای قیمت هایی بوده است که با پایه نفت بالای صد دلار انجام شده است افزود: عملکرد این شرکت ها خیلی خوب خواهد بود و عملاً این اثرات منفی را خیلی سریع جبران خواهند کرد. اگر تحت عنوان خبر مثبت به این موضوع نگاه کنیم و اگر مجموعه پالایش و پخش و یا به تعبیری مجموعه وزارت نفت، مبنای قیمت را همان قیمت بازار جهانی در نظر بگیرد عملاً سودآوری بسیاری از شرکت‌ها با وضعیت خیلی بهتری رو به رو خواهند شد.
آرام با اشاره به نزدیک شدن فصل مجامع بیان کرد: در طی روزهای آینده که فصل مجامع از اواسط خرداد تا اواخر تیر ماه عملاً شروع می‌شود و با توجه به اینکه عمده شرکت ها، درآمد و سودآوریشان هم در سال گذشته و هم در سه ماه اخیر رو به افزایش بوده است و از طرفی دیگر خود مجامع به دلیل تقسیم سود و امثال این ها، اثرات مثبت را می‌پذیرد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه میانگین قیمت دلار در بازار تعادل در بورس تهران آزاد در چند ماه اخیر بالای ۲۶ هزار تومان بوده و از طرف دیگر شاخص سازهای تورم رو به رشد بوده اند، اثرات این ها بر روی درآمدهای شرکت ها مثبت است چون بخشی از این تورم، خود را در شرکت های بورسی و عمده آن هم در قسمت درآمد ها نشان می دهد.
این تحلیلگر بازار سرمایه در انتها خاطر نشان کرد: روند بورس طی روزهای آینده روند صعودی خواهد بود و اگر دولت هم بخواهد از بازار حمایت کند علی الخصوص در صنایع بزرگ و مبنای قیمت و فروش آن ها را قیمت جهانی در نظر بگیرد وضعیت سودآوری شرکت ها کاملاً افزایشی می باشد.
گفتنی است امروز شاهد معاملاتی متعادل تعادل در بورس تهران و کم حجم در بازار بورس بودیم و سهام کوچک همچنان با تقاضا همراه بودند.
شاخص کل با رشد دو هزار و ۴۵۶ واحدی در ارتفاع یک میلیون و ۵۸۲ هزار واحدی قرار گرفت و شاخص هم وزن نیز ۰/۳ درصد رشد داشت.
ارزش معاملات خرد در پایان معاملات به پنج هزارو ۲۵۰ میلیارد تومان رسید که نسبت به روز قبل کاهش ۹ درصدی داشت، ۱۰۹ نماد بیش از سه درصد رشد و ۶۸ نماد با افت بیش از سه درصد همراه بودند.
نمادهای قاروم و صندوق مدیریت بیشترین ورود پول را از جانب حقیقی های بازار به خود اختصاص دادند و نیز نمادهای فولاد و شبندر با بیشترین حمایت حقوقی ها همراه بودند.
دیدگاه شما